قانون مالیات بر ارزش افزوده، برای اولین بار در کشور، از تاریخ ۱۳۸۷/۰۷/۰۱ لازم الاجرا شد ولی به دلیل نبود زیرساخت های لازم و عدم آشنایی فعالان اقتصادی با این پایۀ مالیاتی، قانونگذار در ماده ۱۸ قانون مالیات بر ارزش افزوده مقرر نمود:

مؤدیان مکلفند به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می‌نماید، نسبت به ارائه اطلاعات درخواستی سازمان مذکور و تکمیل فرمهای مربوطه اقدام و ثبت‌نام نمایند.
سازمان امور مالیاتی نیز، طی ۱۰ فراخوان، به مرور زمان، کسب و کارهای مختلف را مشمول انجام تکالیف مقرر در این قانون نموده است که در ادامه به آنها می‌پردازیم:

توضیح: مواردیکه رنگ نوشتۀ آنها، قرمز است، در حال حاضر، نسخ گردیده است.

فراخوان ارزش افزوده چیست؟

مالیات ارزش افزوده، به عنوان یک مالیات غیر مستقیم، از مصرف‌کننده نهایی بابت خرید کالا یا خدمات دریافت می‌شود و بر مبنای ارزش افزوده‌ای که به هر مرحله از تولید و توزیع افزوده می‌شود، محاسبه می‌گردد. برخلاف مالیات‌های مستقیم که در صورت معاملات فصلی به تفکیک مشتریان و بر اساس مشخصات مودی (حقیقی یا حقوقی) تنظیم می‌شود، مالیات ارزش افزوده بیشتر بر ویژگی‌های کالا یا خدمات و فرآیند خرید و فروش تمرکز دارد. در سامانه مالیاتی، اطلاعات مربوط به ارزش افزوده به صورت کلی و یکپارچه وارد می‌شود، در حالی که در صورت معاملات فصلی هر تراکنش به تفکیک مشتری درج می‌گردد. این تفاوت‌ها نشان‌دهنده غیرمستقیم بودن مالیات ارزش افزوده و مستقیم بودن مالیات‌های مبتنی بر اظهارنامه‌های فصلی هستند. سازمان امور مالیاتی نیز از طریق فراخوان‌های منظم و مرحله‌ای، مودیان را به پرداخت به موقع مالیات‌های مربوطه موظف می‌کند، که این فرآیند به دقت و نظم مالیاتی کشور کمک شایانی می‌نماید.

مراحل فراخوان‌های ارزش افروزه سازمان امور مالیاتی کشور

فراخوان مرحله اول ارزش افزوده

• (تاریخ اجرا: ۱۳۸۷/۰۷/۰۱)

1. کلیه وارد کنندگان؛
2. کلیه صادر کنندگان؛

کلیه فعالان اقتصادی که مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات آن‌ها در سال ۱۳۸۶ سه میلیارد ریال یا بیشتر بوده است؛

کلیه فعالان اقتصادی که مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات آن‌ها در پنج ماهه آغازین سال ۱۳۸۷، یک میلیارد و دویست پنجاه میلیون ریال یا بیشتر بوده است.

فراخوان مرحله دوم ارزش افزوده

• (تاریخ اجرا: ۱۳۸۸/۰۷/۰۱)

1. کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی که برای آن‌ها جواز تأسیس و پروانه‌ی بهره‌برداری از وزارتخانه‌ی ذیربط صادر شده یا می‌شود؛
2. بهره‌برداران معادن؛
3. ارائه دهندگان خدمات حسابرسی، حسابداری و دفترداری و همچنین خدمات مالی؛
4. حسابداران رسمی شاغل و مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران؛
5. ارائه دهندگان خدمات مدیریتی و مشاوره‌ای؛
6. ارائه دهندگان انواع خدمات انفورماتیک، رایانه‌ای اعم از سخت افزاری، نرم افزاری و طراحی سیستم؛
7. متل‌ها و هتل‌های سه ستاره و بالاتر؛
8. بنکداران، عمده فروش‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، واسطه‌های مالی، نمایندگان توزیع کالاهای داخلی و وارداتی و صاحبان انبارها؛
9. نمایندگان مؤسسه‌های تجاری و صنعتی، اعم از داخلی و خارجی؛
10. مؤسسات حمل و نقل موتوری و باربری دارای مجوز از مراجع ذیربط، زمینی، دریایی و هوایی باربری (به استثناء واحدهایی که صرفاً به امر حمل و نقل مسافر اشتغال دارند)؛
11. مؤسسات مهندسی و مهندسی مشاور؛
12. مؤسسات تبلیغاتی و بازاریابی.

فراخوان مرحله سوم ارزش افزوده

• (تاریخ اجرا: ۱۳۸۹/۰۱/۰۱)

کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که بر اساس شرایط مراحل اول و دوم ثبت نام، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نگردیده‌اند، در صورتی که در سال ۱۳۸۷ یا ۱۳۸۸ مجموع فروش کالاها ارائه خدمات(غیر معاف یا معاف و غیر معاف) آن‌ها سه میلیارد ریال و بالاتر است.

فراخوان مرحله چهارم ارزش افزوده

• (تاریخ اجرا: ۱۳۸۹/۰۷/۰۱)

کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که براساس شرایط مراحل اول ، دوم و سوم ثبت نام، مشمول اجرای نظـام مالیـات بـر ارزش افزوده نگردیده اند، در صورتی که شاغل به فعالیت‌های ذیل (از جمله فعالیت‌های موضوع بند «ب» ماده۹۶ قانون مالیات‌های مستقیم) باشند، با هر میزان فروش یا درآمد، مشمول مرحله چهارم ثبت نام، آمـوزش و اجرای قانون خواهند بود.

1. صاحبان کارگاه‌های صنعتی (اعم از صنفی و غیر صنفی که دارای حداقل برق سه فاز ۵۰ آمپر باشد)؛
2. فروشندگان طلا و جواهر؛
3. فروشندگان آهن آلات؛
4. صاحبان تالارهای پذیرائی و رستوران‌ها؛
5. صاحبان متل وهتل‌های یک و دوستاره و هتل آپارتمان؛
6. صاحبان نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های خودرو و بنگاه معاملات املاک؛
7. صاحبان تعمیرگاه‌های مجاز خودرو؛
8. چاپخانه داران ؛
9. صاحبان دفاتراسناد رسمی؛
10. صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای، دفاتر خدمات ارتباطی (دفتـر خـدمات مشـترکین تلفـن همـراه وآژانـس‌هـای پستی) و دفاتر خدمات دولت الکترونیک، پلیس+۱۰ و دفاتر خدمات الکترونیک شهر؛
11. صاحبان دفاترخدمات مسافرتی و جهانگردی؛
12. صاحبان سینماها، تماشاخانه‌هاو مکان‌های تفریحی و ورزشی.

فراخوان مرحله پنجم ارزش افزوده

• (تاریخ اجرا: ۱۳۹۰/۰۷/۰۱)

کلیه اشخاص حقوقی که بر اساس شرایط مراحل اول، دوم، سوم و چهارم ثبت نام، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نگردیده‌اند، در صورتی که در هر یک از سال‌های ۱۳۸۷، ۱۳۸۸، یا ۱۳۸۹ مجموع کالاها و ارائه خدمات(غیر معاف یا معاف غیر معاف) آن‌ها یک میلیارد ریال و بیشتر باشد.

فراخوان مرحله ششم ارزش افزوده

• (تاریخ اجرا: ۱۳۹۴/۰۱/۰۱)

اشخاص حقوقی و همچنین حقیقی (صرف نظر از مبلغ فروش سالانه) موضوع ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم که به فعالیت‌های زیر اشتغال دارند:

1. چلوکبابی‌ها، سالن‌های غذاخوری، سفره خانه‌های سنتی و اغذیه فروشی‌های زنجیره‌ای با مالکیت واحد و با نام و نشان و عنوان تجاری واحد فارغ از مساحت محل کسب و کار و نوع مجوز

فراخوان مرحله هفتم ارزش افزوده

• (تاریخ اجرا: ۱۳۹۵/۰۷/۰۱)

کلیه اشخاص حقوقی فعال، با هر حجم از فروش و یا درآمد از محل عرضه کالا و ارائه خدمات مشمول که موجب فراخوان‌های قبلی (فراخوان مرحله اول تا ششم) تا کنون برای اجرای قانون فراخوان نشده‌اند، به استثنای اشخاص حقوقی با فعالیت‌های صرفاً معاف موضوع ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده

فراخوان مرحله هشتم ارزش افزوده

• (تاریخ اجرا: ۱۳۹۹/۰۱/۰۱)

کلیۀ جایگاه‌داران سوخت (فرآورده‌های نفت و گاز) با هر حجم از فروش یا درآمد کالا و ارائه خدمات که به موجب فراخوان‌های قبلی، تاکنون برای اجرای قانون فراخوانده نشده‌اند، مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از ابتدای سال ۱۳۹۹ خواهند شد.

فراخوان مرحله نهم ارزش افزوده

• (تاریخ اجرا: ۱۴۰۲/۰۴/۰۱)

1. تهیه و ارائه انواع غذا به صورت بیرون‌بر (آشپزخانه‌ها و کترینگ‌ها)
   (توضیح سایت: فعالیت در زمینۀ جگرکی، بریانی، آش و حلیم، ساندویچ، فست فود، اغذیه و پیتزا فروشی، مشمول این فراخوان نیستند.)
2. کافی‌شاپ‌ها
   (توضیح سایت: تمامی فعالیت‌های مرتبط، اعم از پذیرایی و ارائه سرویس در محل یا به صورت بیرون‌بر، مشمول مالیات بر ارزش افزوده است.)

فراخوان ارزش افزوده مرحله دهم

• (تاریخ اجرا: ۱۴۰۲/۱۰/۰۱)

1. فروشندگان حیوانات اهلی، به غیر از فروشندگان دام (موضوع تبصرۀ جزء ۲ بند (الف) ماده ۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده) و کلیۀ مراکز درمانی، بیمارستان‌ها و کلینیک‌های دامپزشکی و تمامی ارائه‌کنندگان هرگونه خدمات به این حیوانات
2. فروشندگان انواع ادوات و آلات موسیقی از هر نوع
3. فروشندگان انواع غذا، لوازم و تجهیزات مرتبط با حیوانات اهلی موضوع بند (۱) فوق
4. فروشندگان انواع لوازم آرایشی، تجهیزات آرایشگاهی و آرایشی، عطر و ادکلن
5. ارائه دهندگان خدمات اخذ پذیرش تحصیلی و مشاوره و راهنمایی در امور تحصیلی خارجی
6. ارائه‌دهندگان خدمات ماساژ از هر نوع
7. صاحبان آتلیه‌های عکس و فیلم
8. ارائه دهندگان خدمات طرح و نقشه بهره برداری از معادن و مشاوره فنی، حفاری، آتشباری و انفجار معدن
9. ارائه کنندگان خدمات مربوط به برگزاری سمینار، همایش، کنفرانس، جشنواره، گردهمایی و انواع مراسم
10. فروشندگان انواع عینک آفتابی و لنزهای تماسی
11. فروشندگان انواع ضایعات فلزی
12. فروشندگان انواع قهوه فرآوری شده، کاکائو، نسکافه، پودر و خمیر حاصل از آنها
13. فروشندگان انواع لوازم و تجهیزات حفاظتی از قبیل دزدگیر