این روزها در فضای مالیاتی کشور، مدیران مالی، فعالین اقتصادی و کل جامعه حسابداران درگیر ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده زمستان ۱۴۰۲ هستند. در این فضای پرتلاطم و نفس‌گیر یک جمله ذهن همه را به خود مشغول کرده است. به دلیل رد شدن صورتحساب از حد آستانه موضوع ماده ۶ قانون پایانه‌ای فروشگاهی و سامانه مودیان برای شما اعتبار لحاظ نخواهد شد. به همین منظور و به جهت نقد و بررسی سامانه مودیان مطالبی مختصر را خدمت عزیزان ارائه خواهم نمود.

سامانه مودیان از چه زمانی شروع به اجرا شد؟

در ابتدا با تاریخچه، تاسیس و نحوه اجرای آن توسط سازمان امور مالیاتی کشور به عنوان مدیریت و مسئول آن بیشتر آشنا شویم.

قانون پایانه‌ای فروشگاهی و سامانه مودیان در تاریخ ۱۳۹۸/۰۷/۲۱ به تصویب رسید. و جهت اجرا به دولت ابلاغ گردید. در ماده ۳ این قانون سازمان موظف می‌شود ظرف مدت پانزده ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون سامانه مودیان را راه‌اندازی کند. امکان ثبت‌نام مودیان در سامانه و صدور صورتحساب الکترونیکی نیز از طریق سامانه مزبور فراهم می‌شود.

با درنظر گرفتن مدت مدنظر قرارگرفته در متن ماده ۳ قانون، سازمان امور مالیاتی تقریبا در اواخر سال ۱۳۹۹ ، با راه اندازی سامانه و ثبت نام مودیان به تکلیف قانونی خود عمل می‌نمود ولیکن با اذعان مسئولین وقت سازمان به دلیل نداشتن بستر مناسب و زیرساخت های لازم، اجرای کار به اواخر سال ۱۴۰۱ موکول گردید .یعنی از آن مدت درنظر گرفته شده اولیه ، حدود پانزده ماه دیگر هم سپری شد. اولین فراخوان مربوط به شرکت های پذیرفته شده در بورس که از تاریخ ۱۴۰۱/۰۸/۰۱ و دومین فراخوان مربوط به شرکت های دولتی که از تاریخ ۱۴۰۱/۱۰/۰۱ همه مکلف شدند در سامانه مودیان ثبت نام و نسبت به ارسال صورتحساب اقدام نمایند.

همچنان که ضعف در زیرساخت های این سامانه به شدت مشاهده می‌شد در یک اقدام عجیب و کم سابقه سازمان امور مالیاتی با شروع سال ۱۴۰۲ کلیه اشخاص حقوقی را، مکلف به ثبت نام و ارسال صورتحساب به سامانه مودیان کرد.

چالش‌های سامانه از شروع تا الان؛ چه زمانی این چالش‌ها خاتمه پیدا ‌می‌کنند؟

شروع چالش بزرگ برای شرکت ها از همین ابتدای سال بود. کمتر کسی از نحوه ثبت نام و اتصال به سامانه خبر داشت. سازمان مالیاتی فقط تکلیف را مشخص کرده بود. و هیچ نظام آموزشی مدون، اطلاع رسانی دقیق و به موقع، اجرای محیط آزمایشی، فراخوان به صورت مرحله ای و سایر موارد از این قبیل در کار نبود. انگار مرغ سازمان فقط یک پا داشت که فقط اصرار به ثبت نام و ارسال صورتحساب به سامانه مودیان را می‌کرد.

با گذشت سه ماه از سال ۱۴۰۲ هنوز بخش عظیمی از اشخاص حقوقی و شرکت ها نتوانسته‌اند به سامانه متصل و شرایط ارسال صورتحساب را فراهم آورند. کم‌کم بخش خصوصی در آموزش و اطلاع‌رسانی وارد می‌شود و با برگزاری همایش، سمینار، وبینار و کارگاه های آموزشی و استفاده از کارشناسان خبره و اساتید مجرب، زمینه ارتقاء دانش و تجربه پرسنل مالی به وجود می‌آید.

سازمان چاره ای ندارد جز به تعویق انداختن مهلت های اعلام شده قبلی. در نهایت مجلس شورای اسلامی قانون تسهیل تکالیف مودیان را تصویب می‌نماید. و بالاخره کلیه اشخاص حقوقی و برخی اشخاص حقیقی از تاریخ ۱۴۰۲/۱۰/۰۱ مکلف به ثبت‌نام و ارسال صورتحساب در سامانه می‌شوند. این مهلت دیگر قابل تمدید نیست.

سخن پایانی:

نزدیک پنج‌سال از تصویب قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان می‌گذرد. اما با گذشت این زمان همچنان ضعف در اجرای آن از طرف سازمان امور مالیاتی کشور به وضوح مشاهده می‌شود. مشکلات عدیده، ابهامات گوناگون همچنان وجود دارد. ضعف در پاسخگویی، فراهم نکردن بستر مناسب و زیرساخت‌های لازم را نیز می‌توان از این دست نام برد. و از قول جامعه حسابداران و اشخاص و افراد دیگر در فرآیند ارسالی صورتحساب به سامانه مودیان این جمله را به سازمان امور مالیاتی یادآوری می‌کنیم.

نویسنده: آقای بهزاد فدایی جزی | عضو جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران