- خانه
- مقالات مالیاتی
- «اشخاص غیرتجاری» و معافیت‌های مرتبط در قانون مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی
«اشخاص غیرتجاری» و معافیت‌های مرتبط در قانون مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی
اشخاص غیرتجاری در قانون جدید “مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی“ که با هدف کنترل بازارهای غیرمولد و ایجاد شفافیت اقتصادی تصویب شده، ممکن است برای بسیاری سوال‌برانگیز باشد. این قانون به طور خاص بر معاملات دارایی‌های کلیدی مانند ملک، خودرو، طلا و ارز تمرکز دارد و مفهومی به نام «اشخاص غیرتجاری» را معرفی می‌کند. اما این مفهوم دقیقاً به چه معناست و چه تأثیری بر زندگی روزمره و معاملات شخصی شما دارد؟
با ما همراه باشید تا با مثال‌های واقعی، تمام ابعاد این قانون را برای شما روشن کنیم.
«شخص غیرتجاری» کیست؟
اگر شما یک شخص حقیقی با شماره ملی (یا شماره فراگیر برای اتباع خارجی) هستید، از نظر قانون یک «شخص غیرتجاری» به حساب می‌آیید. در سامانه مؤدیان برای شما یک کارپوشه غیرتجاری ساخته شده و تمام حساب‌های بانکی شما به‌طور پیش‌فرض غیرتجاری هستند، مگر اینکه خودتان یک حساب را به عنوان «تجاری» معرفی کنید. اگر برای یک کسب‌وکار خاص ثبت‌نام کنید، فقط در چهارچوب همان فعالیت، تجاری محسوب می‌شوید.
به زبان ساده:
شما در حالت عادی یک «مصرف‌کننده نهایی» هستید. به همین دلیل، معاملات شخصی شما (مانند خرید و فروش خانه یا خودرو برای استفاده شخصی) تحت قوانین ویژه اشخاص غیرتجاری قرار می‌گیرد و با شما مانند یک تاجر یا یک شرکت رفتار نمی‌شود.
چه دارایی‌هایی مشمول مالیات بر عایدی سرمایه (CGT) می‌شوند؟
زمانی که اشخاص غیرتجاری، خود دارایی یا حق واگذاری آن را منتقل کنند، ۵ گروه دارایی زیر مشمول این مالیات خواهد بود:
- املاک (با هر کاربری) و حق واگذاری محل
- خودروی سواری با پلاک شخصی
- طلا، نقره، پلاتین، سکه‌ها و جواهرات
- ارز
- رمزارزها و دارایی‌های دیجیتال (به‌جز رمزریال)
نکات مهم
- وکالت بلاعزل: پس از راه‌اندازی سامانه، صدور وکالت بلاعزل برای فروش ملک یا خودرو به منزله انتقال قطعی است و مالیات آن بر عهده موکل خواهد بود.
- تعویض پلاک: به معنی انتقال مالکیت خودرو است.
- فروش به افراد عادی: اگر طلا، ارز یا رمزارز را به افراد عادی (نهادهای غیرمجاز) بفروشید، ممکن است کل مبلغ دریافتی شما مشمول قانون «درآمدهای اتفاقی» شود که مالیات سنگین‌تری دارد. فروش این موارد به نهادهای مجاز (مانند بانک‌ها) از CGT معاف است.
چه زمانی از مالیات معاف می‌شوید؟
خوشبختانه معافیت‌های زیادی برای اشخاص غیرتجاری در نظر گرفته شده است:
۱) یک واحد مسکونی
هر شخص بالای ۱۸ سال می‌تواند یک واحد مسکونی خود را بدون پرداخت مالیات بفروشد، به شرطی که:
- بیش از ۲ سال مالک آن بوده باشد.
- در لحظه فروش، مالک ملک مسکونی دیگری نباشد.
- برای سرپرست خانوار: حتی اگر ملک دیگری هم داشته باشد، به شرط تملک بیش از ۲ سال، از این معافیت بهره‌مند است.
- تبدیل به احسن: اگر ابتدا خانه جدیدی بخرید و ظرف ۱ سال خانه قبلی خود را (که واجد شرایط است) بفروشید، فروش خانه قبلی معاف خواهد بود.
۲) یک دستگاه خودروی شخصی
هر شخص بالای ۱۸ سال می‌تواند یک خودروی سواری خود را بدون مالیات بفروشد، به شرطی که:
- بیش از ۱ سال مالک آن بوده باشد.
- در همان زمان، مالک خودروی دیگری نباشد.
- برای سرپرست خانوار: این شرط وجود ندارد و می‌تواند با داشتن خودروی دیگر نیز از معافیت استفاده کند.
- تبدیل به احسن: اگر ابتدا خودروی جدیدی بخرید و ظرف ۶ ماه خودروی قبلی را بفروشید، فروش خودروی قبلی معاف است.
۳) سایر معافیت‌های کلیدی
- انتقال از طریق ارث (انتقال قهری).
- دارایی‌های قدیمی: املاک و خودروهایی که قبل از راه‌اندازی سامانه مؤدیان خریداری شده‌اند، تا ۳ سال پس از شروع به کار سامانه، از مالیات معاف هستند.
- اراضی کشاورزی: زمین‌های زراعی و باغ‌ها (خارج از محدوده شهری) با مالکیت بیش از ۳ سال.
- انتقال بلاعوض: مانند هدیه یا وقف.
- ارز قانونی: ارزی که از مسیرهای رسمی و با تأیید بانک مرکزی وارد کشور شده باشد.
چند مثال کاربردی
- خانه زهرا (معاف): زهرا ۳ سال است که یک خانه دارد و ملک دیگری به نام او نیست. فروش این خانه کاملاً معاف از مالیات است.
- ماشین مهدی (معاف): مهدی تنها یک خودرو دارد که ۱.۵ سال پیش خریده است. فروش این خودرو معاف از مالیات است.
- طلای فاطمه (ریسک مالیاتی): فاطمه طلای خود را به دوستش می‌فروشد. این معامله ممکن است مشمول مالیات “درآمد اتفاقی” شود. اگر او طلا را به یک طلافروشی رسمی می‌فروخت، معاف بود.
- وکالت نازنین (مشمول): نازنین برای فروش خانه‌اش وکالت بلاعزل می‌دهد. این کار به منزله فروش قطعی تلقی شده و مشمول مالیات می‌شود.
نظرات کاربران