نویسنده: سودابه رحیمیان | مشاور مالیاتی
پرداختِ مالیاتِ کمتر برای اشخاص حقیقی مانند انواع مشاغل و برای اشخاص حقوقی مانند شرکت‌ها، امروزه بزرگترین دغدغه است و همین امر باعث میشود که اشخاص مذکور، قسمتی از درآمد خود را به جهت پرداختِ مالیات کمتر به سازمان امور مالیاتی اعلام نکنند، که متأسفانه برای آنها تبعات بدی به همراه دارد. در این مقاله از آقای مالیات قصد داریم در مورد آثار کتمان درآمد و تبعات آن توضیح دهیم پس همراه ما باشید.
تعریف کتمان درآمد از نظر سازمان امور مالیاتی
اگرچه در ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص کتمان درآمد صحبت شده است، ولی سازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ۱۳۸۴/۱۰/۱۲ بخشنامه شماره ۱۷۹۴۰ را صادر نمود که این بخشنامه به منظور شفاف سازی، در مورد درآمد کتمان شده و هزینه‌های غیر واقعی است. این بخشنامه تلاش کرد تا ابهاماتی را که در ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم وجود دارد، مرتفع کند.
اگر فریلنسر، حسابدار و یا مدیر کسب و کار هستید؛ برای یادگیری مباحث تخصصی مالیات به صفحه آموزش مالیات مراجعه کنید.
در بخشنامه فوق اینگونه آمده است:
منظور از درآمد کتمان شده، درآمدی است که مؤدی در طول یک سال مالیاتی از فعالیت‌های اقتصادی خود به‌دست آورده اما در دفاتر قانونی خود ثبت ننموده و در اظهارنامه مالیاتی نیز ابراز نکرده باشد. در این صورت مأموران مالیاتی پس از دسترسی به اسناد و مدارک قابل اعتماد و یا دریافت اطلاعیه‌های مستند واصله از دفتر اطلاعات مالیاتی و سایر مراجع و تطبیق آنها با مندرجات دفاتر قانونی و صورت‌های مالی ابرازی در مهلت مقرر و احراز عدم ثبت اطلاعات مربوط در دفاتر مؤدی، می‌توانند نسبت به تعیین و محاسبه درآمدهای کتمان شده و مطالبه مالیات متعلق طبق مقررات قانون فوق الذکر مبادرت نمایند.
البته لازم به یادآوری است که هنگام استفاده از روش علی الرأس برای تعیین درآمد مشمول مالیات، درآمدهای تخمینی بدون اتکا به مدارک یا انتخاب فروش ابرازی مؤدی به عنوان قرینه مالیاتی، درآمد کتمان شده موضوع مقررات تبصره ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم نبوده و مشمول جریمه موضوعه نخواهد بود.
آیا کتمان درآمد شامل بخشودگی مالیاتی میشود؟
قانونگذار در ماده ۱۹۲ ق.م.م، به صراحت عنوان نموده که جریمۀ ۳۰% کتمان درآمد، غیرقابل بخشودگی است.
عدم اعمال معافیت
مطابق تبصره ۱ ماده ۱۴۶ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، هیچگونه معافیت، نرخ صفر و تخفیفی نسبت به درآمدهای کتمان شده لحاظ نمی‌گردد.
همچنین بند ژ ماده ۱۳۲ ق.م.م می‌گوید:
مالیات با نرخ صفر شامل درآمد ابرازی به جز درآمدهای کتمان شده است. بنابراین نرخ صفر فقط شامل آن قسمت از درآمدی است که در دفاتر و اظهارنامه ابراز گردیده است و در نتیجه درآمد مالیات کتمان شده محاسبه و اخذ می‌گردد.
ماده ۱۹۲ قانون مالیات مستقیم
ماده صد و نود و دوم قانون مالیات‌های مستقیم از جمله مواردی است که مؤدیان محترم بایستی به آن توجه زیادی داشته باشند. این ماده می‌گوید در همه مواردی که مؤدی مالیاتی یا نماینده وی که مکلف به پرداخت مالیات و تسلیم اظهارنامه مالیاتی است، نسبت به تسلیم آن در مهلت تعیین شده، اقدام ننماید، مشمول جریمه غیرقابل بخشودگی معادل ۳۰ درصد مالیات متعلق برای اشخاص حقوقی و ۱۰ درصد جریمه، شامل صاحبان مشاغل میشود. حکم این ماده در مورد درآمدهای کتمان شده در اظهارنامه‌های تسلیمی و یا هزینه‌های غیرواقعی نیز جاری است.
اگر نسبت به مقدار مالیات خود اعتراض دارید به صفحه اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی مراجعه کنید.
آیا کتمان درآمد جرم است؟
طبق بند ۲ ماده ۲۷۴ قانون مالیات‌های مستقیم، اگر کتمان درآمد، حاصل از کتمان فعالیت باشد، بله؛ جرم است. یعنی: چنانچه شخصی، فعالیت خود را به سازمان امور مالیاتی اعلام ننماید و متعاقباً درآمد آن فعالیت را نیز در اظهارنامه عملکرد خود درج نکند، عنوان مجرمانه محقق گردیده است. مرتکب این جرم مالیاتی، می‌تواند به مجازات‌های درجه شش ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، محکوم گردد. لازم به ذکر است مجازات درجه شش شامل موارد زیر میشود:
- حبس بیش از شش ماه تا دو سال
- جزای نقدی بیش از شش میلیون (۶۰،۰۰۰،۰۰۰) ریال تا دویست و چهل میلیون (۲۴۰،۰۰۰،۰۰۰) ریال
- شلاق ازسی ویک تا هفتادوچهار ضربه
- محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از شش ماه تا پنج سال
- انتشار حکم قطعی در رسانه‌ها
- ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
- ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
- ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
اعلام جرائم و اقامه دعوی علیه مرتکبان جرائم مزبور نزد مراجع قضائی از طریق سازمان امور مالیاتی کشور و سایر مراجع قانونی صورت می‌پذیرد.
جریمه کتمان درآمد چقدر است؟
طبق ماده ۱۹۰ و ۱۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم پنهان کردن درآمدها و ارائه فاکتورهای صوری به منظور بالا بردن هزینه‌ها تخلف است. کتمان درآمد در اظهارنامه تسلیمی اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل مستلزم جریمه معادل ۳۰ درصد مالیات متعلقه است. در خصوص کتمان درآمد در اظهارنامه سایر مؤدیان این جریمه معادل ۱۰ درصد مالیات متعلق به درآمدها است. تجربه نشان داده که سازمان امور مالیاتی در وصل جرایم مالیاتی مختلف از مالیات شرکت‌ها گرفته تا کتمان درآمد بسیار سخت‌گیر و قاطعانه عمل می‌کند.
اگر با مبالغ بالایی از مالیات مواجه شدید و نمی‌دانید که باید از کجا شروع کنید ما به شما پیشنهاد می‌کنیم از خدمات مشاوره مالیاتی مؤسسه آقای مالیات استفاده کنید.
کلام آخر در مورد کتمان درآمد
در این مقاله یادگرفتیم کتمان درآمد به معنای پنهان کردن بخشی از درآمد حاصل از فعالیت‌های اقتصادی است. این درآمد می‌تواند شامل درآمدهای نقدی، غیرنقدی، حاصل از فروش کالا، ارائه خدمات، یا سایر فعالیت‌های اقتصادی باشد. و با توجه به موارد مذکور در این مقاله، بهتر است، جهت جلوگیری از مواجه با مشکلات عدیده ،تمامی امور مالیاتی را دقیق و با مستندات قانونی در موعد مقرر ارائه گردد.
20 دیدگاه
سلام. مرسی ازآقای رستگار. تقریبا تمام پادکست های شماروگوش کردم. عالی هستید.
سلام وقتتون بخیر.ممنون از نظر پر مهرتون
سلام…لطفا پاسخ بدید ممنون میشم…
من الان حساب کردم سهوا اشتباهی زدم و احتمالا کتمان میخورم.
الان ۲۰ درصد از کل مبلغ فروشم کتمان میخورم یا ۲۰ درصد از میزان مالیات واقعیم!؟
با سلام.
با توجه به متن ماده ۱۹۲,جریمه ۳۰% عدم تسلیم اظهار نامه شامل اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل میباشد.در این نوشتار جریمه عدم تسلیم اظهار نامه برای مشاغل ۱۰% بیان شده است.
سلام و عرض ادب.
۱۰ درصد عنوان شده در ماده ۱۹۲ برای سایر مودیان می باشد. مثل مودیان مشمول ارسال اظهارنامه اجاره املاک.
با عرض سلام و خسته نباشید:
طبق ماده ۱۹۲ عدم تسلیم اظهارنامه((مشمول جریمه غیرقابل بخشودگی معادل سی‌درصد(۳۰%) مالیات متعلق برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون و ده درصد(۱۰%) مالیات متعلق برای سایر مودیان میباشد))
در نوشتار بالا ۱۰% جریمه به مشاغل تعمیم داده شده است و نیاز به اصلاح دارد.
سلام وقت بخیر.سوالی داشتم اگر مودی واریز هایی بحسابش آمده و ابراز کرده این مبلغ از حسابهای بستگان خودش بوده و هیج اطلاعات خرید و فروشی برایش در ۱۶۹حتب ثبت نشده ایاقابا دفاع هست که نکن فروش هست آخه دارایی میگه چون از حساب شخصی شرکا نیست و افراد مختلف واریز کردن قابل قبول نیست و فروش داشتی.از اونطرفم هیجی در ۱۶۹براشون ثبت نکرده کسی.ایاذقابل دفاع هست
طبق بند ۹ بخشنامه ۲۰۰/۹۹/۱۶ آن دسته از مبالغی که به حساب شما واریز شده اما ماهیت درامدی ندارند را در صورت به احراز به ممیز یا نمایندگان بندهای یک تا سه در هیات های حل اختلاف مالیاتی مورد پذیرش قرار میگیرد
سلام وقت بخیر ببخشید آیا اگر درآمد ابرازی مودی به دلیل عدم ارائه مدارک کافی مورد محاسبه قرار نگیرد و درآمد به روش ارزش منصفانه بوسیله هزینه های ابرازی مودی محاسبه شود. آیا اختلاف درآمد ابرازی و درآمد منصفانه، در آمد کتمان شده محسوب می شود.چون بر اساس موضوع ۴۱ ایین نامه اجرایی ماده ۲۱۹ قانون مالیات های مستقیم اگر ارزش منصفانه جایگزین درآمد ابرازی مودی شود ما به التفاوت ارزش منصفانه و ارزش بارازی درآمد کتمان شده محسوب نمی شود. سوال بعدی اینکه آیا جریمه کتمان درآمد اشخاص حقیقی ۱۰ درصد است یا ۳۰ درصد؟ ممنون از پاسخگویی شما
خیر درامد کتمان شده بحساب نمی اید طبق همون ماده ای که اشاره نمودید و جریمه کتمان نیز ۳۰ درصد مالیات متعلقه می باشد
سلام و عرض ادب امیدوارم حالتون عالی باشه. سوالی داشتم از محضرتون. تو رسیدگی سال ۱۴۰۱، ممیز آمده خرید کل دارایی های فاقد مستندات مودی رو (فیش واریزی به شرکت های مربوطه رو داشته اما فاکتورشون رو نداشته) استهلاکشون رو رد کرده و گفته تو سال های اتی هم استهلاکش قابل قبول نیست. اما از طرفی هم ممیز اومده عین مبلغ خرید دارایی های مودی رو که تماما در سامانه معاملات فصلی ابراز شده و طرف مقابلش هم (یعنی فروشنده ی دارایی ها به مودی) همه اشون رو تو فروشش ابراز کردن، ممیز اومده به فروش ابرازی مودی به عنوان درامد کتمان شدهاضافه کرده و براش علاوه بر احتساب ۹ درصد ارزش افزوده جرایم ۳۶ و ۲۶ قانون دایمی ارزش افزوده رو هم لحاظ کرده. حالا سوالم اینه ایا ممیز می تونه هزینه های انجام شده ی مودی رو که تو سامانه معاملات فصلیش ابراز کرده رو به دید درامد کتمان شده ببینه؟ پیشاپیش بابت رهنمودهاتون دنیا دنیا سپاسگزارم.
هزینه های که مغایر با مواد ۱۴۷ و ۱۴۸ ق.م.م باشند را ممیز برگشت داده و مستقیما به سود شرکت برگشت خورده و روی مالیات متعلقه تاثیر دارد ماده ۱۴۷ ق.م.م شرایط عمومی پذیرش هزینه ها عنوان شده که یکی از آن ها وجود صورتحساب می باشد
سلام وقت بخیر، در سال ۱۴۰۱ ممیز با فایل اکسل فروش را گرفته و اقلام کنترلی(مثل کالاهای امانی و مرجوعی و تعویضی و…) که به جهت ضعف نرم افزار بعنوان در قالب فروش و با مبلغ ۱ ریال بود را قیمت گذاری منصفانه کرده و گفته چون اسناد هزینه های عمومی و اداری مثل حقوق و بیمه و برخی اسناد هزینه جاری را گرفته و تایید کرده لذا کل مبلغ ارزش گذاری شده فروش کتمانی عیناً سود و مشمول مالیات است در حالی که برای رسیدن به بهای تمام شده فروش و تعداد نمونه فاکتور خرید بیشتر در دسترس نداشته که خودمان دادیم
سوال اینکه اولاً این کار ممیز قانونی است ؟
دوماً موضوع ۴۱ آیین نامه ۲۱۹ ق.م.م این درآمد تشخیصی (که واقعا درآمد نیست اما امکان اثبات آن ضعیف است) کتمان است؟
و
سوما چرا ضریب فعالیت اعمال نکرده ؟
چکار کنم مالیات بسیار سنگینی تشخیص دادهَ
ممنون از اینکه وقت می‌گذارید و راهنمایی میکنید
اگر در دفاتر به درستی ثبت شده است به استناد ماده ۲۳۹ ق.م.م دفاتر را ارائه داد تا ممیز بر اساس تصمیم گیری قطع و به او احراز شود که بفروشد. نبوده در صورت عدم اثبات ممیز ارزش منصفانه گرفته و در مورد کتمان نیز بند ۱۱۹۴۰ تعریفی از کتمان درامد کرده و باید ممیز بر اساس آن مبلغی را به عنوان کتمان درامد لحاظ کند و در غیر این صورت قابل دفاع باشد
سلام طبق ممیزی یک خریدی ما داشتیم که موجودی نگه نداشتیم از اون خرید ممیز ما اومده کل مبلغ اون فاکتور رو براساس تولید و قیمتی که قبلا به ازای مصرف اون ماده داده بودیم ضریب گرفته میگه مبلغ فروش تولید این مواد میشه عدد X حالا من نمیدونم این به عدد فروش اضافه شده درصد مالیات رو میخوان چقدر بگیرن ؟؟؟
سلام و درود.
گزارش رسیدگی باید مشاهده بشه تا نظری کارشناسی شده خدمتتون ارائه بشه.
با توجه به مواردی که عرض کردید فرض به این هست که ممیز برای شما ارزش منصفانه گرفته که این مورد شروطی دارد و باید بر اساس نوع فعالیت شما و طرف تأمین کننده بررسی صورت بگیره که آیا شما مشمول وضع این حالت هستید یا خیر. همچنین اینکه شما در زمان رسیدگی، آیا اسناد و مدارک درآمدی و هزینه‌ای خودتون رو تحویل دادید یا خیر.
درمورد ابهام قسمت آخر شما، فروش بدست آمده به درآمد مشمول مالیات شما اضافه خواهد شد و نکته مهم اینکه این افزایش، مشمول کتمان درآمد نشده و به تبع، جریمه موضوع این عنوان هم قابل اعمال نخواهد بود.
پیشنهاد میکنم با پشتیبانان مجموعه آقای مالیات جهت دریافت ارتباط با مشاورین متخصص تماس حاصل کنید و درصورتی که خودتون تصمیم بر بررسی داشتید، از منابع ذکر شده استفاده کنید.
—————-
منابع: ماده ۲۹ و ۴۴ آیین نامه اجرایی ماده ۲۱۹ با الحاقات بعدی به شماره ۱۸۰۷۱۸ مورخه ۱۳۹۸/۰۹/۰۹
سلام خسته نباشید.
اگه صورت وضعیتی سهوا در فصل پاییز دراظهارنامه ارزش افزوده رد نشده باشد ، در صورت عدم دریافت وجه میشود برای جلوگیری از کتمان درامد در فصل زمستان رد کرد؟
سلام و درود
تاریخ صورت وضعیت ملاک سنجش و رسیدگی خواهد بود و انجام این عمل شما باعث رفع کتمان و ارسال در خارج از موعد مقرر طلقی خواهد شد.
در قسمت تعدیلات سنوات دوره‌های قبل هم می‌توانید اعمال کنید این اصلاحات رو در اظهارنامه ارزش افزوده مربوط به دوره‌ای که درحال ارسال آن هستید یا خواهید بود.
بطور معمول آیا در صپرت مشخص شدن کتمان درامد فرد حقیقی،علاوه بر جریمه های نقدی، مجازات کیفری از طریق قوه قضاییه هم انجام نیشه؟
سلام و درود
برای کتمان درآمد خیر. در قوانین مالیاتی جرمی من‌باب کتمان درآمد وجود ندارد و درصورتی که کتمان درآمد حاصل شده از اختفای فعالیت باشد، بله، جرم مالیاتی رخ داده است.
تبعات این موضوع حکم مجازات درجه شش قانون مجازات اسلامی هست که در ماده ۱۹ این قانون ذکر شده است.
———–
منابع: ماده ۲۷۴ ق.م.م