مالیات بر دارایی چیست؟ انواع مالیات بر دارایی

مالیات به پرداخت بلاعوضی گفته می‌شود که دولت به‌منظور ارائه خدمات به شهروندان، مهیاکردن تجهیزات نیرو دفاعی و جبران بخشی از هزینه‌های دولت، وضع می‌کند. مالیات به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شود. مالیات مستقیم شامل مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی است و مالیات غیرمستقیم به مالیات بر واردات، مالیات بر مصرف و فروش تقسیم می‌شود. مالیات بر دارایی نوعی مالیات مستقیم است که بر اساس ثروت و دارایی مالک تعیین می‌شود و ما در این مقاله از آقای مالیات قصد داریم صفر تا صد مالیات بر دارایی را توضیح دهیم پس تا آخر این مقاله همراه ما باشید.

چه گروه‌هایی مشمول مالیات بر دارایی می‌شوند؟

این نوع مالیات در سال 1366 بر اساس قانون برای پنج گروه زیر در نظر گرفته شد:

1. مالیات بر ارث
2. مالیات حق تمبر
3. مالیات بر زمین‌های بایر
4. مالیات سالانه املاک
5. مالیات مستغلات مسکونی خالی مانده

با توجه به اصلاحاتی که در سال 1380 بر روی قانون ذکر شده انجام گرفت، مالیات سالیانه املاک، مالیات بر زمین‌های بایر و مالیات مستغلات مسکونی خالی برداشته شد.

مالیات املاک

مالیات املاک نوعی مالیات مستقیم است که شامل درآمد به‌دست آمده از ملک شخصی می‌شود. این مالیات شامل مالیات بر مستغلات خالی، مالیات بر اجاره املاک، سرقفلی‌ها و مالیات نقل و انتقالات املاک می‌شود.

اگر برای محاسبه مالیات بر دارایی خود به مشاور مالیاتی نیاز دارید می‌توانید به صفحه مشاوره مالیاتی ما مراجعه کنید.

1. مالیات اجاره بر املاک و مستغلات

مالیات اجاره املاک، به درآمدی که افراد حقوقی و حقیقی از طریق اجاره املاک خود کسب می‌کنند، تعلق می‌گیرد. این مالیات با توجه به کل مال دریافتی (نقدی و غیرنقدی) بعد از کسر بیست و پنج درصد از استهلاک، هزینه‌ها و تعهدات مالک، وضع می‌شود.

2. مالیات بر نقل و انتقال املاک

مالیات نقل و انتقال املاک برای معاملاتی در نظر گرفته می‌شود که شخص حقوقی یا حقیقی بعد از واگذار کردن حقوق مرتبط با املاک خود و بعد از کسر معافیت‌های تعیین شده در قانون مالیات‌های مستقیم با توجه به ارزش معاملاتی پرداخت می‌کند. حال که با مفهوم مالیات املاک آشنا شدید برای یادگیری مفاهیم بیشتر مالیات می‌توانید به صفحه آموزش مالیات مراجعه کنید.

3. مالیات بر خانه‌های خالی

با توجه به ماده 54 مکرر اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 05/09/1399 املاک دارای شرایط زیر مشمول این قانون می‌شوند:

1. اگر ملک مسکونی خالی باشد مشمول پرداخت مالیات خواهد شد، پس واحدهای اداری و تجاری مشمول این مالیات نمی‌شوند.
2.  ملک خالی در شهری قرار داشته باشد که بالای صد هزار نفر جمعیت دارد. باید توجه داشته باشید افرادی که در روستا و شهرهایی با جمعیت کمتر از یکصد هزار نفر زندگی می‌کنند، اگر منزل مسکونی آن‌ها در سامانه املاک و مستغلات کشور ثبت‌نشده باشد، مشمول این مالیات قرار می‌گیرند. به‌همین منظور باید این افراد در سامانه املاک و مستغلات ثبت‌نام کنند تا مشمول جریمه و مالیات قرار نگیرند.
3. منزل مسکونی که بیشتر از 120 روز ساکن نداشته باشد.

با توجه به سال ساخت ملک و همچنین مدت ‌زمان خالی بودن، منزل مشمول مالیات بر خانه‌های خالی می‌شود. این مالیات مشمول املاک زیر می‌شود:

1. منزل‌های نوساز نباید به مدت 120 روز خالی باشند و اگر تغییر مالکیت پیدا کنند، همین مدت نیز برای مالک جدید در نظر گرفته می‌شود.
2. منزل‌های نوساز نباید بیشتر از یک سال از صدور گواهی پایان عملیات، خالی بمانند.
3. منزل‌های نوسازی که شامل پروژه‌های انبوه‌سازی بوده نیز نباید بیشتر از 18 ماه از صدور گواهی پایان عملیات، خالی بمانند. اگر تعداد خانه‌های موجود در شهرهای با جمعیت بالای یکصد هزار نفر، با توجه به آمار مرکز ایران به میزان (1.25) برابر افراد خانواده‌های ساکن در این شهر باشد، مشمول این مالیات قرار خواهند گرفت.

نقل و انتقال املاک تجاری چگونه صورت می‌گیرد؟

حق سرقفلی و انتقال املاک تجاری به میزان دو درصد مبلغ دریافتی مالک است. به‌طور کلی میزان ارزش معاملاتی ملک را کمیسیون تقویم املاک براساس 2 درصد از میانگین قیمت روز و عواملی مانند اسکلت، طول عمر، موقعیت مکانی بنا و غیره تعیین می‌کند. فروشنده باید در هنگام انجام نقل و انتقالات در دفترخانه، مبلغی به‌میزان 5 درصد از ارزش معاملاتی ملک خود را به‌عنوان مالیات پرداخت کند.

چه املاکی مشمول معاف از مالیات نقل و انتقال املاک می‌شوند؟

1.  املاکی که با توجه به ماده 34 قانون ثبت و اصلاحات ،پس ‌از انجام معامله در اختیار دولت قراربگیرند‌.
2. درصورتی‌که ملک مورد نظر آثار ملی کشور ایران باشد و به سازمان میراث فرهنگی منتقل شود. اما اگر انتقال صورت نگیرد و ملک در دست شخص باقی‌ بماند، فقط از پرداخت 50 درصد از مالیات معاف می‌شود.
3. اگر واحدهای مسکونی از طرف شرکت تعاونی مسکن به فرد واگذار شود، مشمول مالیات نمی‌شوند.
4. اگر ملک به شکل بلاعوض و رایگان واگذار گردد، شخص واگذار کننده مشمول پرداخت مالیات نخواهد بود. لازم به ذکر است که شخص انتقال گیرنده باید به میزان ارزش معاملاتی ملک مالیات پرداخت کند که به آن مالیات بر درآمد اتفاقی گفته می‌شود.

اگر نسبت به برگ تشخیص مالیاتی خود اعتراض دارید به صفحه اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی مراجعه کنید تا از نمونه‌های رایگان متن اعتراض به مالیات استفاده کنید.

مالیات بر ارث

مالیات بر ارث نیز یک مالیات مستقیم است که بر دارایی‌های فرد فوت‌شده وضع می‌شود. بعد از فوت شخص، دارایی‌ها، اموال منقول و غیرمنقول به‌جامانده بین وراث تقسیم خواهد شد. مالیات ذکر شده با توجه به سهم هرکس به میزان نزدیکی شخص با فرد متوفی، تعیین می‌شود که شخص ملزم به پرداخت آن است.

اگر وراث از پرداخت مالیات بر ارث خودداری کنند، قادر نخواهند بود از اموال منقول و غیرمنقول فرد متوفی استفاده کنند و هیچ‌گونه حق مالکیتی بر آن نیز نخواهند داشت. مالیت بر ارث در سال 1316 به تصویب رسیده است و از گذشته‌های بسیار دور در کشور ایران توجه زیادی به آن شده است.

چه عواملی تعیین‌کننده میزان مالیات بر ارث است؟

مهم‌ترین مورد تاثیر گذار در تعیین میزان ارث، میزان نزدیکی شخص با متوفی است. هرچقدر نسبت خویشاوندی دورتر باشد، شخص باید مالیات بیشتری بپردازد. به‌طور کلی وراث به سه‌طبقه تقسیم می‌شوند:

1.  وراث دسته اول: پدر، مادر، زن، شوهر، نوه و فرزند
2.  وراث دسته دوم: برادر، خواهر، اجداد و فرزندان آن‌ها
3. وراث دسته سوم: دایی، خاله، عمو، عمه و فرزندان آن‌ها

میزان مالیات بر ارث برای وراث دسته اول چگونه تعیین می‌شود؟

با توجه به میزان مبلغ ارث، ابتدا سه میلیون از میزان مالیات کسر می‌شود. مثلا اگر میزان دارایی متوفی پنج میلیون باشد، باید به میزان پنج درصد مالیات پرداخت کنند.

• اگر مبلغ آن پنج‌ تا بیست میلیون باشد، میزان مالیات پرداختی به 15 درصد می‌رسد.
• میزان دارایی متوفی بین بیست ‌تا پنجاه میلیون باشد به میزان بیست‌وپنج درصد دارایی باید مالیات پرداخت شود.
• اگر میزان پول باقیمانده بیشتر از پنجاه میلیون باشد، باید سی‌وپنج درصد مالیات را پرداخت کند.
• اگر هریک از وارثین معلول باشند و یا قادر به انجام کار نباشند، مبلغ پنج میلیون تومان از میزان مالیات وضع‌شده، کسر می‌شود.

مالیات بر ارث برای دسته دوم چگونه درنظر گرفته می‌شود؟

• طبق قانون اگر میزان دارایی شخص متوفی پنج میلیون تومان باشد، وارثین درجه دوم باید پانزده درصد دارایی را به‌عنوان مالیات پرداخت کنند.
• اگر بین پنج‌تا بیست میلیون باشد، بیست‌وپنج درصد مبلغ مذکور را باید پرداخت نمایند.
• درصورتی‌که میزان اندوخته متوفی بین بیست ‌تا پنجاه میلیون باشد، وارث باید سی‌وپنج درصد آن را به‌صورت مالیات بر ارث به دولت بپردازد.
• اگر وارث بیشتر از پنجاه میلیون دارایی سهمش باشد، باید چهل‌وپنج درصد از ارثیه خود را به دولت بپردازد.

وارثین دسته سوم

• هنگامی‌که میزان ارثیه پنج میلیون باشد، باید سی‌وپنج درصد مبلغ مذکور را پرداخت نمایند.
• اگر مبلغ دارایی بین پنج تا بیست میلیون باشد، باید چهل‌وپنج درصد آن را بپردازند.
• در صورتی که مبلغ دارایی بین بیست میلیون تا پنجاه میلیون باشد، پنجاه‌وپنج درصد از آن را باید به‌دولت بپردازند.
• برای مبلغ دارایی بیشتر از پنجاه میلیون، باید به‌میزان شصت‌و‌پنج درصد از دارایی خود را به‌عنوان مالیات بر ارث پرداخت کنند.

میزان مالیات بر ارث مغازه چقدر است؟

طبق قوانین جدید میزان مالیات بر ارث متوفی پس از سال 1395 به مقدار سه درصد قیمت مغازه بعد از بازدید توسط کارشناس اداره مالیات تعیین می‌شود. طبق این قانون برای لوازم موجود در مغازه نیز به‌اندازه سه درصد مالیات در نظر گرفته می‌شود که در صورت عدم پرداخت جریمه نقدی وضع خواهد شد.

مالیات بر ارث خودرو چقدر است؟

بر اساس قانون مالیات پرداختی خودرو بعد از بازدید کارشناس سازمان مالیات و تعیین کردن ارزش خودرو، 2 درصد از مبلغ خودرو به‌عنوان مالیات باید پرداخت شود که فقط برای افراد دسته اول این میزان در نظر گرفته می‌شود. برای افراد دسته دوم با توجه به مبلغ خودرو، میزان 4 درصد از مبلغ آن را باید به‌عنوان مالیات بر ارث به دولت پرداخت شود.

معافیت مالیات بر ارث به چه اموالی تعلق می‌گیرد؟

1. اموال شهدای انقلاب اگر به خانواده درجه‌یک و دو تعلق بگیرد، معاف از مالیات خواهد شد.

2. لوازم‌خانگی و وسایل زندگی شخص نیز مشمول مالیات نخواهد شد.

3. از موارد دیگر معافیت مالیات بر ارث می‌توان به پول بازنشستگی، پس‌انداز، کارت پایان خدمت، خسارت اخراج، مرخصی استحقاقی استفاده‌نشده، خسارت فوت، بیمه عمر و غیره اشاره کرد.

مالیات حق تمبر

یکی دیگر از مالیات‌هایی که دولت از مردم دریافت می‌کند، حق تمبر مالیاتی است که مستقیما برای اسناد اوراق بهادار از شخص متقاضی برای باطل کردن تمبر گرفته می‌شود. لزوم صدور پروانه کسب برای هر شخص، پرداخت حق تمبر بر اساس بند 11 ماده 46 است که مبلغی به میزان یکصد هزار ریال برای صدور پروانه کسب و مبلغ پنجاه‌هزار ریال برای تجدید کسب در نظر گرفته‌شده است.

میزان مبلغ پرداختی به‌وسیله مسئول انجام این کار در اختیار شما گذاشته می‌شود و باید آن را از طریق بانک ملی به‌حساب خزانه دولت واریز کنید. این مالیات برای رسمیت اسنادی است که برای صدور برخی از اسناد مانند اوراق و مدارک، باطل نمودن تمبر، سندها و غیره از شخص مؤدی (پرداخت‌کننده مالیات) گرفته می‌شود.

معافیت مالیات حق تمبر شامل چه مواردی است؟

• شرکت‌های تعاونی مشمول پرداخت مالیات نمی‌شوند.
• شرکت‌هایی که در بورس و خارج از بورس تایید شده‌اند، به‌منظور افزایش سرمایه، معاف از مالیات می‌شوند.
• شرکت‌هایی که در مناطق آزاد فعالیت می‌کنند پس از صدور مجوز به مدت 20 سال مالیات پرداخت نمی‌کنند.

کلام آخر

در این مقاله سعی کردیم به پاسخ سوال «مالیات بر دارایی چیست؟» بپردازیم و همچنین نکات مهمی که لازم است بدانید را برای شما ذکر کردیم. همان‌گونه که ذکر شد، مالیات از مهم‌ترین راه‌های کسب درآمد دولت است که افراد جامعه برای تامین هزینه‌های عمومی دولت پرداخت می‌کنند.

مالیات بر دارایی نوعی مالیات مستقیم است که به دو دسته دیگر تقسیم می‌شود و مالیات بر ارث مهم‌ترین نوع مالیات بر دارایی است. باید توجه داشته باشید در صورت عدم پرداخت مالیات مشمول جریمه خواهید بود. اگر هنوز نسبت به مفهوم و انواع مالیات بر دارایی سوال دارید در قسمت کامنت‌ها از متخصصین مشاور مالیاتی ما بپرسید.

---

سوالات متداول مالیات بر دارایی

---