نویسنده: لیلا شبستری | مشاور مالیاتی

پزشکان نیز مانند سایر صاحبان مشاغل باید بابت درآمدهایی که کسب می‌کنند مالیات پرداخت کنند ولی با توجه به اینکه این قشر به دلایل فرار مالیاتی اقدام به پرداخت مالیات خود نمی‌کردند بسیار مورد توجه سازمان مالیاتی قرار گرفت و از این رو سازمان با آماده کردن زیرساخت‌هایی امکان اخذ مالیات بهتر را فراهم کرده است.

ما در ادامه این مقاله از آقای مالیات قصد داریم درباره نحوه محاسبه مالیات پزشکان، معافیت مالیاتی پزشکان، چگونگی انجام تکالیف قانونی پزشکان و جرایم مالیاتی آن‌ها صحبت کنیم پس همراه ما باشید.

نحوه محاسبه مالیات پزشکان

از نظر قانون مالیات‌های مستقیم فرقی بین انواع مختلف پزشکان مانند پزشک عمومی‌ و پزشک متخصص از نظر پرداخت مالیات وجود ندارد و صرفا راجع به مالیات پزشکانی که به صورت مستقل فعالیت دارند، پزشکان استخدام شده در مراکز درمانی و پزشکان دارای قرارداد با مرکز درمانی پرداخته که هر کدام شرایط و تکالیف مالیاتی متفاوتی خواهند داشت که در زیر توضیحات کاملی در مورد نحوه محاسبه مالیات پزشکان هر مورد صحبت می‌کنیم.

اگر می‌خواهید با مباحث تخصصی مالیات بیشتر آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنم به صفحه آموزش مالیات مراجعه کنید.

مالیات پزشکانی که به صورت مستقل فعالیت دارند!

از نظر سازمان مالیاتی کلیه صاحبان مشاغل از جمله پزشکان که به فعالیتی اشتغال دارند طبق آیین نامه اجرایی ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم به سه گروه اول، دوم و سوم مالیاتی تقسیم بندی می‌شوند که هرکدام تکالیف مالیاتی متفاوتی دارند که در ذیل به اختصار در باب این ۳ گروه اشاره می‌شود.

اگر برای محاسبه مالیات پزشکان خود نیاز به مشاور مالیاتی دارید، می‌توانید از خدمات مشاوره مالیاتی آنلاین، تلفنی و حضوری مؤسسه آقای مالیات استفاده کنید.

گروه اول صاحبان مشاغل

صاحبان مشاغلی در این گروه هستند که مبلغ فروش یا آخرین مالیات قطعی شده آن‌ها از مبلغی بالاتر باشد و باید تمام تکالیفی را انجام دهند که شرکت‌ها(اشخاص حقوقی) انجام می‌دهند مانند ارسال اظهارنامه مالیاتی، ارسال معاملات فصلی، صدور صورتحساب، نگهداری دفاتر قانونی برای درج تمام معاملات مالی، ارائه اسناد و مدارک به مامورین مالیاتی، ارسال لیست حقوق و دستمزد و غیره است.

اگر می‌خواهید اظهارنامه مالیاتی رد کنید، پیشنهاد می کنم مقاله اظهارنامه مالیاتی چیست را نیز مطالعه کنید.

گروه دوم صاحبان مشاغل

این گروه نیز بر اساس میزان فروش و مالیات قطعی شده خود که مبالغ آن کمتر از گروه اول می‌باشد باید اظهارنامه مالیاتی را مشابه گروه اول ارسال کنند و برای هر ماه گزارشی از کلیه درآمدها و هزینه‌های خود را ثبت کنند و یک گزارش سالانه نیز تهیه کنند و به اداره امور مالیاتی مربوطه تحویل دهند.

گروه سوم صاحبان مشاغل

گروه سوم صاحبان مشاغلی هستند که در گروه اول و دوم قرار ندارند ولی ارسال اظهارنامه مالیاتی و تهیه گزارش سالانه درآمد و هزینه‌ها و ارائه آن از جمله وظایف آن‌ها می‌باشند. نکته‌ای که جالب به نظر می‌آید این است در زمانی که کلیه صاحبان مشاغل مانند پزشکان پرونده مالیاتی خود را تشکیل دادند در گروه ۳ قرار می‌گیرند و تا ۲ سال باید تکالیف این گروه که کمتر از گروه‌های دیگر است را انجام بدهند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مالیات مشاغل مقاله: نحوه محاسبه مالیات مشاغل را مطالعه کنید.

مالیات پزشکان استخدام شده در مراکز درمانی

این پزشکان اعم از پزشک عمومی ‌یا پزشک متخصص که تحت استخدام مراکز درمانی و بیمارستان‌ها و غیره مشغول به فعالیتی هستند، تکالیف خاصی ندارند و صرفا مراکز درمانی دولتی و یا خصوصی باید قرارداد استخدامی‌با پزشکان منعقد کرده،‌ حقوق و مزایای ماهیانه پرداخت کنند، بیمه کارکرد آن‌ها را به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کنند و مالیات حقوق آن‌ها را طبق ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم که مبلغ مربوطه در قانون بودجه هر سال تعیین می‌گردد، محاسبه و فیش آن را به اداره امور مالیاتی واریز کنند.

به طور مثال در سال ۱۴۰۰ تا مبلغ ۴۸۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال که شخص حقوق دریافت کند مالیاتی تعلق نخواهد گرفت و برای این مبلغ بالاتر طبق نرخ‌های تعیین شده باید مالیات محاسبه گردد و تا پایان ماه بعد شناسایی حقوق، فیش مربوطه پرداخت گردد و در صورت عدم پرداخت مراکز درمانی باید طبق ماده ۱۹۷ و ۱۹۹ قانون مالیات‌های مستقیم جریمه بپردازند.

اگر نسبت به مالیات پزشکان تشخیصی خود از سمت سازمان امور مالیاتی اعتراض دارید، برای اعتراض به مالیات می‌توانید از نمونه متن اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی استفاده کنید.

مالیات پزشکان دارای قرارداد با مرکز درمانی

یک سری از پزشکان هستند که تحت استخدام بیمارستان‌ها و مراکز درمانی نیستند ولی با آن‌ها قراردادی منعقد می‌کنند که اصطلاحا به آن‌ها پزشکان قراردادی گفته می‌شود که این قرارداد می‌تواند به صورت مشارکتی یا غیر مشارکتی باشد.

قرارداد مشارکتی

قرار داد مشارکتی که بین پزشکان و مراکز درمانی منعقد می‌گردد به این صورت است که پزشک بابت علم و دانش و تخصصی که دارد از یک طرف و مراکز درمانی و بیمارستان بابت لوازم و تجهیزات و خدمات نگهداری و مراقبتی که انجام می‌دهند از طرف دیگر چه درصد و سهمی ‌از درآمدی که از بیمار عاید مجموعه می‌کند را دارا می‌باشند.

بر این اساس هم پزشکان قراردادی و هم مراکز درمانی باید صرفا درآمد مربوط به خود را ثبت کنند و در سامانه معاملات فصلی ماده ۱۶۹ مکرر اعلام کنند که در صورت عدم انجام این تکلیف تا یک ماه و نیم پس از پایان هر فصل مربوطه، مشمول جریمه به میزان ۱% معاملاتی می‌شوند که به سازمان اعلام نشده است.

مراکز درمانی علاوه بر اینکه باید معاملات مربوط به هر پزشک را در سامانه معاملات فصلی ارسال کنند موظف هستند طبق قانون بودجه به میزان ۱۰% از کل درآمد پزشک حتی اگر وجه آن به وی پرداخت نگردیده است را کسر و به حساب اداره امور مالیاتی واریز کند و همچنین باید این مبلغ در سامانه مالیات تکلیفی پزشکان که به منظور ساماندهی وضعیت پزشکان متخصص و عمومی‌توسط سازمان مالیاتی تعبیه شده است نیز درج گردد.

برای مطالعه بیشتر مقاله: جرایم مالیاتی چیست را مطالعه کنید.

قرارداد غیر مشارکتی

برخی از انواع قرارداد که مراکز درمانی با پزشکان متخصص و پزشکان عمومی‌ منعقد می‌کنند به صورت غیر مشارکتی است. به این صورت که پزشک قراردادی صرفا بابت خدماتی که به بیمارستان می‌دهد مانند جراحی و غیره حق الزحمه دریافت می‌کند؛ طبق این نوع قرارداد پزشک موظف است کل مبلغی را که از مراکز درمانی دریافت می‌کند را به عنوان درآمد خود لحاظ کند و هم بیمارستان و هم پزشک باید مبلغ مربوطه را به ترتیب به عنوان حق الزحمه و درآمد در سامانه معاملات فصلی ارسال کنند تا مشمول جریمه مالیاتی نشوند.

در این نوع از قرارداد نیز مراکز درمانی باید ۱۰% از کل درآمد پزشک را در سامانه مالیات تکلیفی پزشکان کسر کند و به حساب اداره امور مالیاتی واریز کند.

نرخ مالیات بر درآمد پزشکان

دو گروه کلی برای پزشکان وجود دارد. گروه اول که تحت استخدام مراکز درمانی هستند و گروه دوم شامل پزشکانی می‌شوند که با مراکز درمانی و بیمارستان‌ها و غیره قرارداد مشارکتی و غیر مشارکتی منعقد می‌کنند و حق الزحمه دریافت می‌کنند.

این گروه دوم موظف هستند بابت کلیه درآمد‌های خود منجمله درآمد مطب، درآمد حق الزحمه و درآمد‌های ناشی از مشارکت و غیره هزینه‌های خود طبق ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم اظهارنامه مالیاتی مشاغل را به سازمان مالیاتی ارسال کنند.

پس از رسیدگی ماموران مالیاتی به اسناد، مدارک و قراردادهای موجود، درآمد سالانه مشمول مالیات صاحبان مشاغل که اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر تسلیم کرده‌اند و حسب مورد دفاتر، یا اسناد و مدارک موضوع ماده ۹۵ را ارائه نموده‌اند، تا میزان معافیت قانونی مربوط (برای عملکرد سال ۱۳۹۹ معادل ۲۸۸.۰۰۰.۰۰۰ ریال و برای عملکرد سال ۱۴۰۰ معادل ۳۶۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخ ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم مشمول مالیات خواهد بود.

برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله: نحوه محاسبه مالیات بر درآمد را نیز مطالعه کنید.

استفاده از دستگاه کارتخوان برای پزشکان

از آن‌جایی که برخی از صاحبان مشاغل از جمله پزشکان اطلاعات درآمدی خود را به سازمان مالیاتی اعلام نمی‌کردند، طبق آیین نامه تبصره ۲ ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم و همچنین بند تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۳۹۸ برای شفاف شدن اطلاعات، استفاده از دستگاه کارتخوان برای پزشکان اجباری شد و اگر سازمان به هر طریقی متوجه شود که پزشکی از دستگاه کارتخوان استفاده نمی‌کند، وی را مشمول جرائم مالیاتی خواهد کرد.

جرائم عدم استفاده از دستگاه کارخوان و پایانه فروشگاهی

سازمان مالیاتی جرائم زیر را برای پزشکان متخلف که از دستگاه کارت خوان استفاده نمی‌کنند وضع کرد.

1. اگر پزشکان عمومی‌ و متخصص از دستگاه کارتخوان که به سازمان مالیاتی وصل می‌باشد استفاده نکنند و یا صورتحساب‌های خود را در پایانه فروشگاهی ثبت نکنند طبق آیین نامه تبصره ۲ ماده ۱۶۹ مشمول جریمه به میزان ۲% فروشی خواهند شد که به سازمان اعلام نکرده اند.
2. علاوه بر آن هر درآمدی که سازمان مالیاتی پیدا کند که پزشکان در سامانه فروشگاهی ثبت نکرده اند علاوه بر جریمه گفته شده، این درآمد را به عنوان کتمان لحاظ می‌کند و پزشکان متخلف مشمول جریمه غیر قابل بخشودگی ۳۰ % مالیات متعلقه طبق ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم خواهند شد.

برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله: صندوق مکانیزه فروش را نیز مطالعه کنید.

تشویقات استفاده از دستگاه کارخوان و پایانه فروشگاهی

به منظور ایجاد انگیزه در پزشکان به نصب و استفاده از دستگاه کارت خوان و پایانه فروشگاهی، امتیازات و تشویقاتی به دارندگان این دستگاه‌ها که به سازمان مالیاتی نیز اتصال داشته باشند در نظر گرفته شده است. معادل هزینه‌های انجام شده پزشکان بابت خرید،‌ نصب و راه اندازی سامانه فروشگاهی اعم از نرم افزاری و سخت افزاری که اسناد و مدارک مورد قبول و قابل اتکائی داشته باشند از مبلغ مالیات بر درآمد قطعی و نهایی شده پزشکان در اولین سالی که دستگاه را نصب کرده اند کسر می‌شود. البته شرط دادن این تشویق این است که به آیین نامه اجرایی تبصره ۲ ماده ۱۶۹ عمل شود.

برای دفاع از حق و حقوق مالیاتی خود می‌توانید از نمونه متن لایحه دفاعیه مالیاتی استفاده کنید.

معافیت مالیاتی پزشکان

1. پزشکان اگر با مراکز درمانی بخش خصوص قرارداد استخدامی‌ببندند،‌ تا سقف درآمد حقوق ۴۸۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال در سال ۱۴۰۰ از معافیت مالیاتی حقوق برخوردار هستند یعنی هیچ مبلغی بابت مالیات حقوق نباید پرداخت کنند و برای درآمد سالانه بالاتر از مبلغ گفته شده متناسب با مبلغ دریافتی، مشمول مالیات حقوق خواهند بود.
2. پزشکانی که با مراکز درمانی دولتی قرارداد استخدامی‌منعقد می‌کنند اگر بر اساس لیست اعلامی‌سازمان برنامه و بودجه به مناطق محروم در کشور مراجعه کنند و خدمات درمانی انجام دهند تا ۵۰% مالیات سالانه تعلق گرفته مشمول بخشودگی قرار خواهند گرفت و اگر پزشکان تحت استخدام نیروهای مسلح مثل نیروهای نظامی‌و انتظامی‌باشند به طور کامل بابت درآمد سالانه از پرداخت مالیات حقوق معاف خواهند بود.
3. اگر پزشکی قرارداد استخدامی‌با مراکز درمانی منعقد نکند و به صورت پزشک قراردادی باشد که حق الزحمه دریافت می‌کند، اگر هر سال بابت درآمدها و هزینه‌های خود اظهارنامه مالیاتی مشاغل را تا پایان خرداد ماه سال بعد به سازمان مالیاتی ارسال کند و همچنین در صورتی که سامانه صندوق فروشگاهی را نیز نصب کرده باشد طبق ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌های مستقیم برای سال ۱۴۰۰ مشمول معافیت سالانه به مبلغ ۳۶۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال می‌باشد که از درآمد مشمول مالیات وی کسر خواهد شد.

لازم به ذکر است که هر شخص حقیقی در سال حداکثر می‌تواند از ۱ معافیت مالیاتی استفاده کند.حتی اگر به طور مثال پزشک چند واحد شغلی و چند محل کسب و کار داشته باشد و اگر شخص حقیقی به طور مشارکتی با چند نفر فعالیت داشته باشد صرفا در هر سال مشمول ۲ معافیت مالیاتی خواهند بود.

رسیدگی به مالیات عملکرد پزشکان

1. در زمان رسیدگی به حساب درآمدهایی که طبق قرارداد مشارکتی بین پزشکان و مراکز درمانی منعقد شده است، ماموران مالیاتی باید قرارداد‌های فی مابین را دریافت کنند و درصدهای موجود در قرارداد را بررسی کنند. اگر به هر علتی قراردادهای مشارکت ارائه نشود،‌ مامورین مالیاتی بابت کل درآمد از مراکز درمانی مالیات مطالبه خواهد کرد.
   بر این اساس هم پزشکان قراردادی و هم مراکز درمانی باید صرفا درآمد مربوط به خود را ثبت کنند و در سامانه معاملات فصلی ماده ۱۶۹ اعلام کنند که در صورت عدم انجام این تکلیف تا پایان ماه بعد از فصل مربوطه، مشمول جریمه به میزان ۹% معاملاتی می‌شوند که به سازمان اعلام نشده است.
2. زمانی که قرارداد پزشک و بیمارستان به صورت حق الزحمه ای باشد ولی هر یک کل مبلغ پرداختی را به عنوان حق الزحمه یا درآمد در دفاتر خود ثبت نکند مامورین رسیدگی از ضریب سود ناویژه (اینتا کد) استفاده خواهد کرد. به این معنی که به جای اینکه نرخ ماده ۱۳۱ برای پزشکان یا نرخ ماده ۱۰۵ برای بیمارستانها و اشخاص حقوقی را لحاظ کنند از نرخ بالاتر و بیشتری برای محاسبه مالیات متعلق استفاده خواهند کرد.

برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله مالیات عملکرد را نیز بخوانید.

مالیات بر ارزش افزوده پزشکان

طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده وقتی اشخاص حقیقی و حقوقی صورتحساب فروش صادر میکنند باید به اندازه ۹% مبلغ فروش به عنوان مالیات و عوارض در فاکتور اضافه و از مشتریان دریافت کنند و در پایان هر فصل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را به سازمان مالیاتی ارسال کنند.

ولی در این قانون برخی اقلام هستند که اصطلاحا کالاهای معاف نامیده می‌شوند و به این معنا است که نیازی نیست ۹% مالیات و عوارض از مشتریان اخذ گردد.طبق بند ۹ ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده ذکر شده است که انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی و خدمات درمانی شامل خدمات پزشکان مثل جراحی و معاینه و غیره معاف از ارزش افزوده هستند.

کلام آخر

ما در این مقاله آقای مالیات راجع به مالیات پزشکان اعم از پزشک عمومی‌ و متخصص صحبت کردیم که اگر تحت استخدام بخش دولتی یا خصوصی باشند چه شرایط و تکالیفی دارند و اگر پزشک قراردادی به صورت مشارکتی یا غیر مشارکتی با بیمارستان‌ها و مراکز درمانی به فعالیت مشغول باشند چه تاثیری در محاسبه مالیات مربوطه و تکالیف مربوطه خواهد داشت.ا

اگر در مورد مالیات پزشکان، انواع مالیات پزشکان و نحوه محاسبه مالیات پزشکان سوال دارید در قسمت کامنت‌ها از مشاورین متخصص مجموعه آقای مالیات بپرسید.