مالیات پزشکان چگونه محاسبه می شود؟

نویسنده: لیلا شبستری | مشاور مالیاتی

پزشكان نیز مانند سایر صاحبان مشاغل باید بابت درآمدهایی كه كسب می‌كنند مالیات پرداخت كنند ولی با توجه به اینكه این قشر به دلایل فرار مالیاتی اقدام به پرداخت مالیات خود نمی‌كردند بسیار مورد توجه سازمان مالیاتی قرار گرفت و از این رو سازمان با آماده كردن زیرساخت‌هایی امكان اخذ مالیات بهتر را فراهم كرده است.

ما در ادامه این مقاله از آقای مالیات قصد داریم درباره نحوه محاسبه مالیات پزشكان، معافیت مالیاتی پزشکان، چگونگی انجام تكالیف قانونی پزشکان و جرایم مالیاتی آن‌ها صحبت کنیم پس همراه ما باشید.

نحوه محاسبه مالیات پزشکان

از نظر قانون مالیات‌های مستقیم فرقی بین انواع مختلف پزشكان مانند پزشك عمومی‌ و پزشك متخصص از نظر پرداخت مالیات وجود ندارد و صرفا راجع به مالیات پزشكانی كه به صورت مستقل فعالیت دارند، پزشكان استخدام شده در مراكز درمانی و پزشكان دارای قرارداد با مركز درمانی پرداخته كه هر كدام شرایط و تكالیف مالیاتی متفاوتی خواهند داشت که در زیر توضیحات کاملی در مورد نحوه محاسبه مالیات پزشکان هر مورد صحبت می‌کنیم.

اگر می‌خواهید با مباحث تخصصی مالیات بیشتر آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنم به صفحه آموزش مالیات مراجعه کنید.

مالیات پزشكانی كه به صورت مستقل فعالیت دارند!

از نظر سازمان مالیاتی كلیه صاحبان مشاغل از جمله پزشكان كه به فعالیتی اشتغال دارند طبق آیین نامه اجرایی ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم به سه گروه اول، دوم و سوم مالیاتی تقسیم بندی می‌شوند كه هركدام تكالیف مالیاتی متفاوتی دارند كه در ذیل به اختصار در باب این 3 گروه اشاره می‌شود.

اگر برای محاسبه مالیات پزشکان خود نیاز به مشاور مالیاتی دارید، می‌توانید از خدمات مشاوره مالیاتی آنلاین، تلفنی و حضوری مؤسسه آقای مالیات استفاده کنید.

گروه اول صاحبان مشاغل

صاحبان مشاغلی در این گروه هستند كه مبلغ فروش یا آخرین مالیات قطعی شده آن‌ها از مبلغی بالاتر باشد و باید تمام تكالیفی را انجام دهند كه شركت‌ها(اشخاص حقوقی) انجام می‌دهند مانند ارسال اظهارنامه مالیاتی، ارسال معاملات فصلی، صدور صورتحساب، نگهداری دفاتر قانونی برای درج تمام معاملات مالی، ارائه اسناد و مدارك به مامورین مالیاتی، ارسال لیست حقوق و دستمزد و غیره است.

اگر می‌خواهید اظهارنامه مالیاتی رد کنید، پیشنهاد می کنم مقاله اظهارنامه مالیاتی چیست را نیز مطالعه کنید.

گروه دوم صاحبان مشاغل

این گروه نیز بر اساس میزان فروش و مالیات قطعی شده خود كه مبالغ آن كمتر از گروه اول می‌باشد باید اظهارنامه مالیاتی را مشابه گروه اول ارسال كنند و برای هر ماه گزارشی از كلیه درآمدها و هزینه‌های خود را ثبت كنند و یك گزارش سالانه نیز تهیه كنند و به اداره امور مالیاتی مربوطه تحویل دهند.

گروه سوم صاحبان مشاغل

گروه سوم صاحبان مشاغلی هستند كه در گروه اول و دوم قرار ندارند ولی ارسال اظهارنامه مالیاتی و تهیه گزارش سالانه درآمد و هزینه‌ها و ارائه آن از جمله وظایف آن‌ها می‌باشند. نكته‌ای كه جالب به نظر می‌آید این است در زمانی كه كلیه صاحبان مشاغل مانند پزشكان پرونده مالیاتی خود را تشكیل دادند در گروه 3 قرار می‌گیرند و تا 2 سال باید تكالیف این گروه كه كمتر از گروه‌های دیگر است را انجام بدهند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مالیات مشاغل مقاله: نحوه محاسبه مالیات مشاغل را مطالعه کنید.

مالیات پزشكان استخدام شده در مراكز درمانی

این پزشكان اعم از پزشك عمومی ‌یا پزشك متخصص كه تحت استخدام مراكز درمانی و بیمارستان‌ها و غیره مشغول به فعالیتی هستند، تكالیف خاصی ندارند و صرفا مراكز درمانی دولتی و یا خصوصی باید قرارداد استخدامی‌با پزشكان منعقد کرده،‌ حقوق و مزایای ماهیانه پرداخت كنند، بیمه كاركرد آن‌ها را به سازمان تامین اجتماعی پرداخت كنند و مالیات حقوق آن‌ها را طبق ماده 84 قانون مالیات‌های مستقیم كه مبلغ مربوطه در قانون بودجه هر سال تعیین می‌گردد، محاسبه و فیش آن را به اداره امور مالیاتی واریز كنند.

به طور مثال در سال 1400 تا مبلغ 480،000،000 ریال كه شخص حقوق دریافت كند مالیاتی تعلق نخواهد گرفت و برای این مبلغ بالاتر طبق نرخ‌های تعیین شده باید مالیات محاسبه گردد و تا پایان ماه بعد شناسایی حقوق، فیش مربوطه پرداخت گردد و در صورت عدم پرداخت مراكز درمانی باید طبق ماده 197 و 199 قانون مالیات‌های مستقیم جریمه بپردازند.

اگر نسبت به مالیات پزشکان تشخیصی خود از سمت سازمان امور مالیاتی اعتراض دارید، برای اعتراض به مالیات می‌توانید از نمونه متن اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی استفاده کنید.

مالیات پزشكان دارای قرارداد با مركز درمانی

یك سری از پزشكان هستند كه تحت استخدام بیمارستان‌ها و مراكز درمانی نیستند ولی با آن‌ها قراردادی منعقد می‌كنند كه اصطلاحا به آن‌ها پزشكان قراردادی گفته می‌شود كه این قرارداد می‌تواند به صورت مشاركتی یا غیر مشاركتی باشد.

قرارداد مشاركتی

قرار داد مشارکتی كه بین پزشكان و مراكز درمانی منعقد می‌گردد به این صورت است كه پزشك بابت علم و دانش و تخصصی كه دارد از یك طرف و مراكز درمانی و بیمارستان بابت لوازم و تجهیزات و خدمات نگهداری و مراقبتی كه انجام می‌دهند از طرف دیگر چه درصد و سهمی ‌از درآمدی كه از بیمار عاید مجموعه می‌كند را دارا می‌باشند.

بر این اساس هم پزشكان قراردادی و هم مراكز درمانی باید صرفا درآمد مربوط به خود را ثبت كنند و در سامانه معاملات فصلی ماده 169 مكرر اعلام كنند كه در صورت عدم انجام این تكلیف تا یک ماه و نیم پس از پایان هر فصل مربوطه، مشمول جریمه به میزان 1% معاملاتی می‌شوند كه به سازمان اعلام نشده است.

مراكز درمانی علاوه بر اینكه باید معاملات مربوط به هر پزشك را در سامانه معاملات فصلی ارسال كنند موظف هستند طبق قانون بودجه به میزان 10% از كل درآمد پزشك حتی اگر وجه آن به وی پرداخت نگردیده است را كسر و به حساب اداره امور مالیاتی واریز كند و همچنین باید این مبلغ در سامانه مالیات تكلیفی پزشكان که به منظور ساماندهی وضعیت پزشكان متخصص و عمومی‌توسط سازمان مالیاتی تعبیه شده است نیز درج گردد.

برای مطالعه بیشتر مقاله: جرایم مالیاتی چیست را مطالعه کنید.

قرارداد غیر مشاركتی

برخی از انواع قرارداد كه مراكز درمانی با پزشكان متخصص و پزشكان عمومی‌ منعقد می‌كنند به صورت غیر مشاركتی است. به این صورت كه پزشك قراردادی صرفا بابت خدماتی كه به بیمارستان می‌دهد مانند جراحی و غیره حق الزحمه دریافت می‌كند؛ طبق این نوع قرارداد پزشك موظف است كل مبلغی را كه از مراكز درمانی دریافت می‌كند را به عنوان درآمد خود لحاظ كند و هم بیمارستان و هم پزشك باید مبلغ مربوطه را به ترتیب به عنوان حق الزحمه و درآمد در سامانه معاملات فصلی ارسال كنند تا مشمول جریمه مالیاتی نشوند.

در این نوع از قرارداد نیز مراكز درمانی باید 10% از كل درآمد پزشك را در سامانه مالیات تكلیفی پزشكان كسر كند و به حساب اداره امور مالیاتی واریز كند.

نرخ مالیات بر درآمد پزشكان

دو گروه كلی برای پزشكان وجود دارد. گروه اول كه تحت استخدام مراكز درمانی هستند و گروه دوم شامل پزشكانی می‌شوند كه با مراكز درمانی و بیمارستان‌ها و غیره قرارداد مشاركتی و غیر مشاركتی منعقد می‌كنند و حق الزحمه دریافت می‌كنند.

این گروه دوم موظف هستند بابت كلیه درآمد‌های خود منجمله درآمد مطب، درآمد حق الزحمه و درآمد‌های ناشی از مشاركت و غیره هزینه‌های خود طبق ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم اظهارنامه مالیاتی مشاغل را به سازمان مالیاتی ارسال كنند.

پس از رسیدگی ماموران مالیاتی به اسناد، مدارك و قراردادهای موجود، درآمد سالانه مشمول مالیات صاحبان مشاغل که اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر تسلیم کرده‌اند و حسب مورد دفاتر، یا اسناد و مدارک موضوع ماده 95 را ارائه نموده‌اند، تا میزان معافیت قانونی مربوط (برای عملکرد سال 1399 معادل 288.000.000 ریال و برای عملکرد سال 1400 معادل 360.000.000 ریال از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخ ماده 131 قانون مالیات‌های مستقیم مشمول مالیات خواهد بود.

شرح	نرخ مالیات
درآمد مشمول مالیات پزشکان سالانه تا 500،000،000 ریال	15%
درآمد مشمول مالیات پزشکان سالانه بین 500،000،000 تا 1،000،000،000 ریال	20%
درآمد مشمول مالیات پزشکان سالانه بیشتر از 1،000،000،000 ریال	25%

برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله: نحوه محاسبه مالیات بر درآمد را نیز مطالعه کنید.

استفاده از دستگاه كارتخوان برای پزشكان

از آن‌جایی كه برخی از صاحبان مشاغل از جمله پزشكان اطلاعات درآمدی خود را به سازمان مالیاتی اعلام نمی‌كردند، طبق آیین نامه تبصره 2 ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم و همچنین بند تبصره 6 قانون بودجه سال 1398 برای شفاف شدن اطلاعات، استفاده از دستگاه كارتخوان برای پزشكان اجباری شد و اگر سازمان به هر طریقی متوجه شود كه پزشكی از دستگاه كارتخوان استفاده نمی‌كند، وی را مشمول جرائم مالیاتی خواهد كرد.

جرائم عدم استفاده از دستگاه كارخوان و پایانه فروشگاهی

سازمان مالیاتی جرائم زیر را برای پزشكان متخلف كه از دستگاه كارت خوان استفاده نمی‌كنند وضع كرد.

1. اگر پزشكان عمومی‌ و متخصص از دستگاه كارتخوان كه به سازمان مالیاتی وصل می‌باشد استفاده نكنند و یا صورتحساب‌های خود را در پایانه فروشگاهی ثبت نكنند طبق آیین نامه تبصره 2 ماده 169 مشمول جریمه به میزان 2% فروشی خواهند شد كه به سازمان اعلام نكرده اند.
2. علاوه بر آن هر درآمدی كه سازمان مالیاتی پیدا كند كه پزشكان در سامانه فروشگاهی ثبت نكرده اند علاوه بر جریمه گفته شده، این درآمد را به عنوان كتمان لحاظ می‌كند و پزشكان متخلف مشمول جریمه غیر قابل بخشودگی 30 % مالیات متعلقه طبق ماده 192 قانون مالیات‌های مستقیم خواهند شد.

برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله: صندوق مکانیزه فروش را نیز مطالعه کنید.

تشویقات استفاده از دستگاه كارخوان و پایانه فروشگاهی

به منظور ایجاد انگیزه در پزشكان به نصب و استفاده از دستگاه كارت خوان و پایانه فروشگاهی، امتیازات و تشویقاتی به دارندگان این دستگاه‌ها كه به سازمان مالیاتی نیز اتصال داشته باشند در نظر گرفته شده است. معادل هزینه‌های انجام شده پزشكان بابت خرید،‌ نصب و راه اندازی سامانه فروشگاهی اعم از نرم افزاری و سخت افزاری كه اسناد و مدارك مورد قبول و قابل اتكائی داشته باشند از مبلغ مالیات بر درآمد قطعی و نهایی شده پزشكان در اولین سالی كه دستگاه را نصب كرده اند كسر می‌شود. البته شرط دادن این تشویق این است كه به آیین نامه اجرایی تبصره 2 ماده 169 عمل شود.

برای دفاع از حق و حقوق مالیاتی خود می‌توانید از نمونه متن لایحه دفاعیه مالیاتی استفاده کنید.

معافیت مالیاتی پزشكان

1. پزشكان اگر با مراكز درمانی بخش خصوص قرارداد استخدامی‌ببندند،‌ تا سقف درآمد حقوق 480،000،000 ریال در سال 1400 از معافیت مالیاتی حقوق برخوردار هستند یعنی هیچ مبلغی بابت مالیات حقوق نباید پرداخت كنند و برای درآمد سالانه بالاتر از مبلغ گفته شده متناسب با مبلغ دریافتی، مشمول مالیات حقوق خواهند بود.
2. پزشكانی كه با مراكز درمانی دولتی قرارداد استخدامی‌منعقد می‌كنند اگر بر اساس لیست اعلامی‌سازمان برنامه و بودجه به مناطق محروم در كشور مراجعه كنند و خدمات درمانی انجام دهند تا 50% مالیات سالانه تعلق گرفته مشمول بخشودگی قرار خواهند گرفت و اگر پزشكان تحت استخدام نیروهای مسلح مثل نیروهای نظامی‌و انتظامی‌باشند به طور كامل بابت درآمد سالانه از پرداخت مالیات حقوق معاف خواهند بود.
3. اگر پزشكی قرارداد استخدامی‌با مراكز درمانی منعقد نكند و به صورت پزشك قراردادی باشد كه حق الزحمه دریافت می‌كند، اگر هر سال بابت درآمدها و هزینه‌های خود اظهارنامه مالیاتی مشاغل را تا پایان خرداد ماه سال بعد به سازمان مالیاتی ارسال كند و همچنین در صورتی كه سامانه صندوق فروشگاهی را نیز نصب كرده باشد طبق ماده 101 قانون مالیات‌های مستقیم برای سال 1400 مشمول معافیت سالانه به مبلغ 360،000،000 ریال می‌باشد كه از درآمد مشمول مالیات وی كسر خواهد شد.

لازم به ذكر است كه هر شخص حقیقی در سال حداكثر می‌تواند از 1 معافیت مالیاتی استفاده كند.حتی اگر به طور مثال پزشك چند واحد شغلی و چند محل كسب و كار داشته باشد و اگر شخص حقیقی به طور مشاركتی با چند نفر فعالیت داشته باشد صرفا در هر سال مشمول 2 معافیت مالیاتی خواهند بود.

رسیدگی به مالیات عملكرد پزشكان

1. در زمان رسیدگی به حساب درآمدهایی که طبق قرارداد مشارکتی بین پزشكان و مراكز درمانی منعقد شده است، ماموران مالیاتی باید قرارداد‌های فی مابین را دریافت كنند و درصدهای موجود در قرارداد را بررسی كنند. اگر به هر علتی قراردادهای مشاركت ارائه نشود،‌ مامورین مالیاتی بابت كل درآمد از مراكز درمانی مالیات مطالبه خواهد كرد.
   بر این اساس هم پزشکان قراردادی و هم مراکز درمانی باید صرفا درآمد مربوط به خود را ثبت کنند و در سامانه معاملات فصلی ماده 169 اعلام کنند که در صورت عدم انجام این تکلیف تا پایان ماه بعد از فصل مربوطه، مشمول جریمه به میزان 9% معاملاتی می‌شوند که به سازمان اعلام نشده است.
2. زمانی كه قرارداد پزشك و بیمارستان به صورت حق الزحمه ای باشد ولی هر یك كل مبلغ پرداختی را به عنوان حق الزحمه یا درآمد در دفاتر خود ثبت نكند مامورین رسیدگی از ضریب سود ناویژه (اینتا كد) استفاده خواهد كرد. به این معنی كه به جای اینكه نرخ ماده 131 برای پزشكان یا نرخ ماده 105 برای بیمارستانها و اشخاص حقوقی را لحاظ كنند از نرخ بالاتر و بیشتری برای محاسبه مالیات متعلق استفاده خواهند كرد.

برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله مالیات عملکرد را نیز بخوانید.

مالیات بر ارزش افزوده پزشكان

طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده وقتی اشخاص حقیقی و حقوقی صورتحساب فروش صادر میكنند باید به اندازه 9% مبلغ فروش به عنوان مالیات و عوارض در فاكتور اضافه و از مشتریان دریافت كنند و در پایان هر فصل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را به سازمان مالیاتی ارسال كنند.

ولی در این قانون برخی اقلام هستند كه اصطلاحا كالاهای معاف نامیده می‌شوند و به این معنا است كه نیازی نیست 9% مالیات و عوارض از مشتریان اخذ گردد.طبق بند 9 ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده ذكر شده است كه انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی و خدمات درمانی شامل خدمات پزشكان مثل جراحی و معاینه و غیره معاف از ارزش افزوده هستند.

كلام آخر

ما در این مقاله آقای مالیات راجع به مالیات پزشكان اعم از پزشك عمومی‌ و متخصص صحبت كردیم كه اگر تحت استخدام بخش دولتی یا خصوصی باشند چه شرایط و تكالیفی دارند و اگر پزشك قراردادی به صورت مشاركتی یا غیر مشاركتی با بیمارستان‌ها و مراكز درمانی به فعالیت مشغول باشند چه تاثیری در محاسبه مالیات مربوطه و تكالیف مربوطه خواهد داشت.ا

اگر در مورد مالیات پزشکان، انواع مالیات پزشکان و نحوه محاسبه مالیات پزشکان سوال دارید در قسمت کامنت‌ها از مشاورین متخصص مجموعه آقای مالیات بپرسید.