یكی از مهم‎‌ترین مسائل در مورد اشخاص حقوقی كه در اداره ثبت شركت‌ها، به ثبت رسیده‌اند مالیات بر درآمد آن‌ها است. اشخاص حقوقی باید طبق قانون مالیات‌های مستقیم بابت سودی كه در طول یكسال مالیاتی كسب می‌كنند مالیات شركت را به سازمان مالیاتی پرداخت كنند. البته شرایط و ضوابطی هم وجود دارد كه اگر واجد آن‌ باشند، می‌توانند مالیات مربوطه را با نرخ كمتری محاسبه و پرداخت كنند.

اگر می‌خواهید در مورد معافیت‌های مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی و نرخ مالیات آن‌ها اطلاعات بیشتری کسب کنید ما در این مقاله از آقای مالیات قصد داریم توضیحات کاملی از این مباحث بیان کنیم پس همراه ما باشید.

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی (مالیات شرکت ها)

طبق ماده 105 قانون مالیات‌های مستقیم و تبصره‌های آن كلیه اشخاص حقوقی ایرانی كه در اداره ثبت شركت‌ها به ثبت رسیده‌اند و همچنین اشخاص حقوقی خارجی، باید بابت درآمدهایی كه در طول یك سال مالیاتی در ایران یا از ایران كسب می‌كنند معادل 25% از درآمد مشمول مالیات (سود) را به عنوان مالیات عملكرد پرداخت كنند.

احتمالا این موضوع جالب باشد كه چرا اشخاص حقوقی باید بابت درآمدهایی كه در خارج از ایران نیز تحصیل می‌كنند مالیات پرداخت كنند. این موضوع در تبصره ماده 180 قانون مالیات‌ها درج شده است و منظور این است كه به طور مثال اگر شركتی در یك سال مالیاتی 100 ریال در خارج از كشور مالیات پرداخت كرده باشد ولی طبق قوانین مالیاتی ایران بابت همان مقدار سود باید 500 ریال به دولت مالیات بپردازد، زیرا مبلغ مالیات در ایران بیشتر است و باید مابه التفاوت یعنی 400 ریال مالیات مربوطه را پرداخت کند.

البته یك شرایط استثائی هم وجود دارد و آن این است كه طبق قانون موافقتنامه اجتناب از مالیات مضاعف كه دولت ایران با برخی دول خارجی منعقد می‌كند بابت هر مقدار مالیاتی كه اشخاص حقوقی در خارج پرداخت كرده‌اند نیازی نیست مجددا بابت مابه الاختلاف آن مبلغی بپردازند.

اگر دارای کسب و کار هستید و برای محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی خود نیاز به مشاور مالیاتی دارید، پیشنهاد می‌کنم از خدمات مشاوره مالیاتی آنلاین، تلفنی و حضوری آقای مالیات استفاده کنید.

نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی (مالیات بر درآمد شرکت ها)

همان گونه كه گفته شد اشخاص حقوقی باید به میزان 25% از سودی كه در یك سال به دست می‌آورند مالیات بپردازند اما برخی استثنائات وجود دارد که در زیر به آن می‌پردازیم.

•  شركت‌های خدماتی كه هدف از تاسیس آن‌ها سود نیست مثل خیریه‌ها كه طبق تبصره 1 ماده 105 مالیات‌ها به طور معمول لازم نیست مالیاتی پرداخت كنند ولی اگر همین مؤسسات خیریه فعالیت سود دهی داشته باشند مثل فروش املاك یا غیره مالیات آن ها به صورت مقطوع مطابق ماده 59 ق.م.م محاسبه می گردد.
•  اگر شركت به صورت اتحادیه‌های تعاونی ثبت شده باشد طبق تبصره 6 ماده 105 قانون مالیات مستقیم شامل تخفیف در محاسبه نرخ مالیاتی می‌باشد یعنی به جای 25% باید 18.75% از درآمد مشمول مالیات (سود) را به عنوان مالیات عملكرد بپردازد.
•  مالیات مؤسسات كشتیرانی و هواپیمایی خارجی كه بابت حمل كالا، كرایه مسافر و مواردی از این قبیل از ایران عایدی داشته باشند صرفا باید به میزان 5% از كل مبلغ وجهی كه در ایران و چه در مقصد و یا بین راه دریافت كرده‌اند را به عنوان مالیات عملكرد پرداخت كنند.

اگر شرکت شما هم مدتی است که فعالیت نمی‌کند برای جلوگیری از پرداخت جریمه سنگین مالیاتی: مقاله نامه عدم فعالیت شرکت را نیز مطالعه کنید.

تفاوت مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی

طبق قوانین مالیات‌های مستقیم هم اشخاص حقوقی و هم اشخاص حقیقی باید بابت درآمد مشمول، مالیات پرداخت كنند و مهم‌ترین تفاوت تنها نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی است. اشخاص حقیقی باید طبق ماده 131 قانون، مالیات را محاسبه كنند كه به صورت پلكانی و بر اساس میزان درآمد مشمول مالیات و به نرخ های 15%، 20% و 25% می‌باشد كه جزئیات مربوط در ذیل همین ماده درج شده است ولی اشخاص حقوقی به جز استثنائات باید بابت هر درآمد مشمول مالیات كه كسب می‌كنند 25% آن را به عنوان مالیات عملكرد بپردازند.

برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله: نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی اشخاص حقوقی و حقیقی را مطالعه کنید.

روش های تشخیص درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی (مالیات شرکت ها)

روش 1: اشخاص حقوقی مكلف هستند طبق ماده 110 قانون مالیات‌های مستقیم حداكثر تا 4 ماه پس از پایان سال مالیاتی اظهارنامه خود را به سازمان مالیاتی ارسال كنند. اگر مؤدی اظهارنامه مالیاتی خود را در مؤعد مقرر تسلیم سازمان كند، اسناد و مدارك را در زمان معین تحویل دهد، بخشی از درآمدهای خود را كتمان نكند و به طور كلی تمام تكالیف قانونی را در زمان معین انجام دهد، روش رسیدگی از طریق دفاتر مؤدی انجام می‌شود.

در این حالت ممیز مالیاتی اجازه نخواهد داشت به فروش اعلامی توسط مؤدی مبلغی اضافه كند و صرفا اگر هزینه‌های مؤدی منطبق بر موارد ذكر شده در ماده 147 و 148 قانون مالیات‌های مستقیم نبود، آنگاه این هزینه‌ها را به سود مؤدی اضافه كرده و بر آن اساس مالیات مربوطه را محاسبه كند. در ضمن بر اساس ماده 97 كه از سال 98 به بعد مفاد آن تغییر كرده است، سازمان مالیاتی می‌تواند مبنای مالیات را بر اساس اظهارنامه‌های ارسالی اشخاص حقوقی لحاظ كند و صرفا تعدادی از این اظهارنامه‌ها را به طور نمونه مورد بررسی قرار دهد.

روش 2: اگر اشخاص حقوقی در موعد مقرر اظهارنامه را ارسال نكنند، درآمد خود را كتمان کرده و یا مدارک خود را به سازمان مالیاتی تحویل ندهند، در این صورت مؤدی با مالیات سنگینی مواجه خواهد شد به این صورت که گروه رسیدگی مالیاتی آن قسمت از درآمد کتمان شده را در ضرایب مربوط به آن شغل اعمال نموده و عدد به دست آمده را ضربدر 25 درصد می نمایند.

روش 3: در حالتی كه اشخاص حقوقی اظهارنامه مالیاتی را در مؤعد مقرر ارسال نكند، سازمان یك اظهارنامه برآوردی تهیه می‌كند كه در اكثر مواقع سود بالایی را برای مؤدی در نظر می‌گیرند و متناسب با آن مالیات بیشتری را هم از مؤدی مطالبه خواهد كرده و برگ تشخیص مالیات را صادر می كند.

حال اگر اشخاص حقوقی به مبلغ مالیات اعتراضی داشته باشند به مدت 30 روز بعد از اینكه برگه تشخیص مالیات را دریافت كردند می‌توانند اعتراض كنند. در صورتی كه سازمان امور مالیاتی موافقت كند كه اظهارنامه مالیاتی شركت را ارسال كند، اعتراض وی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. البته به اشخاص حقوقی جریمه عدم تسلیم اظهارنامه و سایر جرایم مربوطه كه غیر قابل بخشودگی نیز است تعلق خواهد گرفت.

برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد نحوه تسلیم و ارسال اظهارنامه مالیاتی می‌توانید مقاله: اظهارنامه مالیاتی چیست را مطالعه کنید.

معافیت های مالیات بر اشخاص حقوقی (مالیات بر درآمد شرکت ها)

منظور از معافیت مالیات این است كه سازمان مالیاتی با توجه به شرایط و ضوابطی كه در ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم به تفضیل وجود دارد،‌ مزایایی برای برخی اشخاص حقوقی در نظر می‌گیرد كه مالیات كمتری پرداخت کرده و یا تا چند سال، مالیاتی پرداخت نكنند.

البته شرط برخورداری اشخاص حقوقی طبق ماده 146 مکرر، برای استفاده از معافیت‌های مالیاتی مشخص شده است. یعنی اشخاص حقوقی حتما باید اظهارنامه‌های مالیاتی را در موعد مقرر ارسال كنند،‌ درآمدی را كتمان نكنند و مدارك مورد نیاز خود را نیز به سازمان مالیاتی ارائه دهند چون در غیر اینصورت نه تنها اشخاص حقوقی از معافیت مالیاتی نمی‌توانند استفاده كنند بلكه مشمول جرایم مالیاتی نیز خواهند شد.

اگر از سمت سازمان امور مالیاتی مشمول جریمه سنگین مالیاتی شدید، برای اعتراض به مالیات می‌توانید از نمونه متن اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی استفاده کنید.

مالیات تكلیفی اشخاص حقوقی

منظور از مالیات تكلیفی این است كه اشخاص حقوقی و مؤدیان مالیاتی وظیفه دارند مالیات شخص دیگری را در زمان تعیین شده و از طرف وی به سازمان پرداخت كند. از بارزترین موارد مالیات تكلیفی مربوط به مالیات حقوق است. یعنی اشخاص حقوقی باید مالیات حقوق پرسنل شركت را در پایان هر ماه محاسبه كنند و تا یك ماه بعد به سازمان مالیاتی پرداخت كنند. اشخاص حقوقی در صورت تخلف از انجام تكالیف قانونی مربوطه، مشمول جریمه خواهند شد و پرسنل شرکت مشمول این جریمه نیستند.

برگ تشخیص مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی برگه‌ای است كه سازمان مالیاتی برای مؤدی صادر می كند و نشان دهنده میزان مالیات پرداختی مؤدی است. طبق ماده 157 قانون، سازمان مالیاتی باید حداكثر تا یك سال پس از تسلیم اظهارنامه مالیاتی توسط مؤدی، آن را بررسی كند و حداكثر تا 3 ماه پس از یك سال مربوطه، برگ تشخیص را صادر و به مؤدی ابلاغ كند. اگر مؤدی اظهارنامه مالیاتی را ارسال نكرده باشد این مدت یك سال برای رسیدگی به 5 سال تغییر می‌كند.

اگر سازمان مالیاتی به هر علت ظرف یك سال یا 5 سال حسب مورد، پس از مؤعد تسلیم اظهارنامه بررسی‌های لازم را انجام نداد و یا بررسی را در زمان مشخص انجام دهد ولی برگ تشخیص مالیات را به مؤدی ابلاغ نکند، هر مبلغی كه خود مؤدی به عنوان مالیات اعلام كرده است را سازمان باید پرداخت کند.

به عبارتی مالیات مؤدی قطعی شده و سازمان نمی‌تواند مالیات بیشتری را از مؤدی مطالبه كند مگر طی این مدت درآمدی پیدا كند كه مؤدی اعلام نكرده و یا به عبارتی كتمان كرده باشد.

اگر نسبت به مالیات تشخیصی خود از سمت سازمان امور مالیاتی اعتراض دارید، می‌توانید از نمونه متن لایحه دفاعیه مالیاتی استفاده کنید.

مثال هایی برای محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

فرض كنید شخص حقوقی اظهارنامه مالیاتی را در مرعد مقرر به شرح زیر اعلام كرده است:

كل درآمد در یك سال : 1،000 ریال

كل هزینه‌ها در یك سال : 500 ریال

محاسبه درآمد مشمول مالیات در صورتی كه سازمان مالیاتی تمام هزینه‌های مؤدی را تایید كند به شرح زیر است:

 500 ریال = 1000 – 500  :درآمد مشمول مالیات

125 ریال = 25% * 500 :مالیات متعلقه

با وجود ارسال اظهارنامه در موعد مقرر، سازمان مالیاتی مبلغ 100 ریال از هزینه‌های مودی را تایید نكند:

600 ریال = 500+100 = 1000 – 500 = درآمد مشمول مالیات

150 ریال = 25% * 600 =مالیات متعلقه

شخص حقوقی اظهارنامه مالیاتی را در موعد مقرر به سازمان مالیاتی ارسال نكرده است:

در این حالت اگر ضریب اینتاكد را مثلا 30% در نظر بگیریم؛ درآمد و فروشی را كه سازمان مالیاتی برای مؤدی با توجه به مدارك به دست آورده است 2،000 ریال باشد، درآمد مشمول مالیات به شرح زیر محاسبه خواهد شد:

25% * ضریب اینتاكد * فروش(درآمد) = درآمد مشمول مالیات

150 ریال = 25% * 30% * 2،000 = درآمد مشمول مالیات

اگر علاقه مند به یادگیری مباحث تخصصی مالیاتی هستید، پیشنهاد می‌کنم به صفحه آموزش مالیات مراجعه کرده تا به راحتی نحوه محاسبه مالیات اشخاص حقوقی را یاد بگیرید.

کلام آخر

اصلی ترین دغدغه اشخاص حقوقی مالیاتی است که به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌کنند. ما در این مقاله از آقای مالیات در مورد نحوه محاسبه مالیات شرکت‌ها اعم از ایرانی، خارجی و مزایایی كه سازمان تحت عنوان معافیت مالیاتی به برخی اشخاص حقوقی اختصاص می‌دهد صحبت کردیم.

البته این نكته را به خاطر داشته باشید كه مقوله مالیات اشخاص حقوقی بسیار گسترده و پیچیده‌تر از موضوعات گفته شده است. اگر هنوز در مورد نحوه محاسبه و معافیت‌های مالیات بردرآمد اشخاص حقوقی سؤال دارید، می‌توانید در قسمت کامنت‌ها از متخصصین مشاور مالیاتی مؤسسه آقای مالیات بپرسید.

---

سوالات متداول مالیات اشخاص حقوقی

---