یکی از مهم‎‌ترین مسائل در مورد اشخاص حقوقی که در اداره ثبت شرکت‌ها، به ثبت رسیده‌اند مالیات بر درآمد آن‌ها است. اشخاص حقوقی باید طبق قانون مالیات‌های مستقیم بابت سودی که در طول یکسال مالیاتی کسب می‌کنند مالیات شرکت را به سازمان مالیاتی پرداخت کنند. البته شرایط و ضوابطی هم وجود دارد که اگر واجد آن‌ باشند، می‌توانند مالیات مربوطه را با نرخ کمتری محاسبه و پرداخت کنند.

اگر می‌خواهید در مورد معافیت‌های مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی و نرخ مالیات آن‌ها اطلاعات بیشتری کسب کنید ما در این مقاله از آقای مالیات قصد داریم توضیحات کاملی از این مباحث بیان کنیم پس همراه ما باشید.

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی (مالیات شرکت ها)

طبق ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم و تبصره‌های آن کلیه اشخاص حقوقی ایرانی که در اداره ثبت شرکت‌ها به ثبت رسیده‌اند و همچنین اشخاص حقوقی خارجی، باید بابت درآمدهایی که در طول یک سال مالیاتی در ایران یا از ایران کسب می‌کنند معادل ۲۵% از درآمد مشمول مالیات (سود) را به عنوان مالیات عملکرد پرداخت کنند.

احتمالا این موضوع جالب باشد که چرا اشخاص حقوقی باید بابت درآمدهایی که در خارج از ایران نیز تحصیل می‌کنند مالیات پرداخت کنند. این موضوع در تبصره ماده ۱۸۰ قانون مالیات‌ها درج شده است و منظور این است که به طور مثال اگر شرکتی در یک سال مالیاتی ۱۰۰ ریال در خارج از کشور مالیات پرداخت کرده باشد ولی طبق قوانین مالیاتی ایران بابت همان مقدار سود باید ۵۰۰ ریال به دولت مالیات بپردازد، زیرا مبلغ مالیات در ایران بیشتر است و باید مابه التفاوت یعنی ۴۰۰ ریال مالیات مربوطه را پرداخت کند.

البته یک شرایط استثائی هم وجود دارد و آن این است که طبق قانون موافقتنامه اجتناب از مالیات مضاعف که دولت ایران با برخی دول خارجی منعقد می‌کند بابت هر مقدار مالیاتی که اشخاص حقوقی در خارج پرداخت کرده‌اند نیازی نیست مجددا بابت مابه الاختلاف آن مبلغی بپردازند.

اگر دارای کسب و کار هستید و برای محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی خود نیاز به مشاور مالیاتی دارید، پیشنهاد می‌کنم از خدمات مشاوره مالیاتی آنلاین، تلفنی و حضوری آقای مالیات استفاده کنید.

نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی (مالیات بر درآمد شرکت ها)

همان گونه که گفته شد اشخاص حقوقی باید به میزان ۲۵% از سودی که در یک سال به دست می‌آورند مالیات بپردازند اما برخی استثنائات وجود دارد که در زیر به آن می‌پردازیم.

•  شرکت‌های خدماتی که هدف از تاسیس آن‌ها سود نیست مثل خیریه‌ها که طبق تبصره ۱ ماده ۱۰۵ مالیات‌ها به طور معمول لازم نیست مالیاتی پرداخت کنند ولی اگر همین مؤسسات خیریه فعالیت سود دهی داشته باشند مثل فروش املاک یا غیره مالیات آن ها به صورت مقطوع مطابق ماده ۵۹ ق.م.م محاسبه می گردد.
•  اگر شرکت به صورت اتحادیه‌های تعاونی ثبت شده باشد طبق تبصره ۶ ماده ۱۰۵ قانون مالیات مستقیم شامل تخفیف در محاسبه نرخ مالیاتی می‌باشد یعنی به جای ۲۵% باید ۱۸.۷۵% از درآمد مشمول مالیات (سود) را به عنوان مالیات عملکرد بپردازد.
•  مالیات مؤسسات کشتیرانی و هواپیمایی خارجی که بابت حمل کالا، کرایه مسافر و مواردی از این قبیل از ایران عایدی داشته باشند صرفا باید به میزان ۵% از کل مبلغ وجهی که در ایران و چه در مقصد و یا بین راه دریافت کرده‌اند را به عنوان مالیات عملکرد پرداخت کنند.

اگر شرکت شما هم مدتی است که فعالیت نمی‌کند برای جلوگیری از پرداخت جریمه سنگین مالیاتی: مقاله نامه عدم فعالیت شرکت را نیز مطالعه کنید.

تفاوت مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی

طبق قوانین مالیات‌های مستقیم هم اشخاص حقوقی و هم اشخاص حقیقی باید بابت درآمد مشمول، مالیات پرداخت کنند و مهم‌ترین تفاوت تنها نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی است. اشخاص حقیقی باید طبق ماده ۱۳۱ قانون، مالیات را محاسبه کنند که به صورت پلکانی و بر اساس میزان درآمد مشمول مالیات و به نرخ های ۱۵%، ۲۰% و ۲۵% می‌باشد که جزئیات مربوط در ذیل همین ماده درج شده است ولی اشخاص حقوقی به جز استثنائات باید بابت هر درآمد مشمول مالیات که کسب می‌کنند ۲۵% آن را به عنوان مالیات عملکرد بپردازند.

برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله: نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی اشخاص حقوقی و حقیقی را مطالعه کنید.

روش های تشخیص درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی (مالیات شرکت ها)

روش ۱: اشخاص حقوقی مکلف هستند طبق ماده ۱۱۰ قانون مالیات‌های مستقیم حداکثر تا ۴ ماه پس از پایان سال مالیاتی اظهارنامه خود را به سازمان مالیاتی ارسال کنند. اگر مؤدی اظهارنامه مالیاتی خود را در مؤعد مقرر تسلیم سازمان کند، اسناد و مدارک را در زمان معین تحویل دهد، بخشی از درآمدهای خود را کتمان نکند و به طور کلی تمام تکالیف قانونی را در زمان معین انجام دهد، روش رسیدگی از طریق دفاتر مؤدی انجام می‌شود.

در این حالت ممیز مالیاتی اجازه نخواهد داشت به فروش اعلامی توسط مؤدی مبلغی اضافه کند و صرفا اگر هزینه‌های مؤدی منطبق بر موارد ذکر شده در ماده ۱۴۷ و ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم نبود، آنگاه این هزینه‌ها را به سود مؤدی اضافه کرده و بر آن اساس مالیات مربوطه را محاسبه کند. در ضمن بر اساس ماده ۹۷ که از سال ۹۸ به بعد مفاد آن تغییر کرده است، سازمان مالیاتی می‌تواند مبنای مالیات را بر اساس اظهارنامه‌های ارسالی اشخاص حقوقی لحاظ کند و صرفا تعدادی از این اظهارنامه‌ها را به طور نمونه مورد بررسی قرار دهد.

روش ۲: اگر اشخاص حقوقی در موعد مقرر اظهارنامه را ارسال نکنند، درآمد خود را کتمان کرده و یا مدارک خود را به سازمان مالیاتی تحویل ندهند، در این صورت مؤدی با مالیات سنگینی مواجه خواهد شد به این صورت که گروه رسیدگی مالیاتی آن قسمت از درآمد کتمان شده را در ضرایب مربوط به آن شغل اعمال نموده و عدد به دست آمده را ضربدر ۲۵ درصد می نمایند.

روش ۳: در حالتی که اشخاص حقوقی اظهارنامه مالیاتی را در مؤعد مقرر ارسال نکند، سازمان یک اظهارنامه برآوردی تهیه می‌کند که در اکثر مواقع سود بالایی را برای مؤدی در نظر می‌گیرند و متناسب با آن مالیات بیشتری را هم از مؤدی مطالبه خواهد کرده و برگ تشخیص مالیات را صادر می کند.

حال اگر اشخاص حقوقی به مبلغ مالیات اعتراضی داشته باشند به مدت ۳۰ روز بعد از اینکه برگه تشخیص مالیات را دریافت کردند می‌توانند اعتراض کنند. در صورتی که سازمان امور مالیاتی موافقت کند که اظهارنامه مالیاتی شرکت را ارسال کند، اعتراض وی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. البته به اشخاص حقوقی جریمه عدم تسلیم اظهارنامه و سایر جرایم مربوطه که غیر قابل بخشودگی نیز است تعلق خواهد گرفت.

برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد نحوه تسلیم و ارسال اظهارنامه مالیاتی می‌توانید مقاله: اظهارنامه مالیاتی چیست را مطالعه کنید.

معافیت های مالیات بر اشخاص حقوقی (مالیات بر درآمد شرکت ها)

منظور از معافیت مالیات این است که سازمان مالیاتی با توجه به شرایط و ضوابطی که در ماده ۱۳۲ قانون مالیات‌های مستقیم به تفضیل وجود دارد،‌ مزایایی برای برخی اشخاص حقوقی در نظر می‌گیرد که مالیات کمتری پرداخت کرده و یا تا چند سال، مالیاتی پرداخت نکنند.

البته شرط برخورداری اشخاص حقوقی طبق ماده ۱۴۶ مکرر، برای استفاده از معافیت‌های مالیاتی مشخص شده است. یعنی اشخاص حقوقی حتما باید اظهارنامه‌های مالیاتی را در موعد مقرر ارسال کنند،‌ درآمدی را کتمان نکنند و مدارک مورد نیاز خود را نیز به سازمان مالیاتی ارائه دهند چون در غیر اینصورت نه تنها اشخاص حقوقی از معافیت مالیاتی نمی‌توانند استفاده کنند بلکه مشمول جرایم مالیاتی نیز خواهند شد.

اگر از سمت سازمان امور مالیاتی مشمول جریمه سنگین مالیاتی شدید، برای اعتراض به مالیات می‌توانید از نمونه متن اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی استفاده کنید.

مالیات تکلیفی اشخاص حقوقی

منظور از مالیات تکلیفی این است که اشخاص حقوقی و مؤدیان مالیاتی وظیفه دارند مالیات شخص دیگری را در زمان تعیین شده و از طرف وی به سازمان پرداخت کند. از بارزترین موارد مالیات تکلیفی مربوط به مالیات حقوق است. یعنی اشخاص حقوقی باید مالیات حقوق پرسنل شرکت را در پایان هر ماه محاسبه کنند و تا یک ماه بعد به سازمان مالیاتی پرداخت کنند. اشخاص حقوقی در صورت تخلف از انجام تکالیف قانونی مربوطه، مشمول جریمه خواهند شد و پرسنل شرکت مشمول این جریمه نیستند.

برگ تشخیص مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی برگه‌ای است که سازمان مالیاتی برای مؤدی صادر می کند و نشان دهنده میزان مالیات پرداختی مؤدی است. طبق ماده ۱۵۷ قانون، سازمان مالیاتی باید حداکثر تا یک سال پس از تسلیم اظهارنامه مالیاتی توسط مؤدی، آن را بررسی کند و حداکثر تا ۳ ماه پس از یک سال مربوطه، برگ تشخیص را صادر و به مؤدی ابلاغ کند. اگر مؤدی اظهارنامه مالیاتی را ارسال نکرده باشد این مدت یک سال برای رسیدگی به ۵ سال تغییر می‌کند.

اگر سازمان مالیاتی به هر علت ظرف یک سال یا ۵ سال حسب مورد، پس از مؤعد تسلیم اظهارنامه بررسی‌های لازم را انجام نداد و یا بررسی را در زمان مشخص انجام دهد ولی برگ تشخیص مالیات را به مؤدی ابلاغ نکند، هر مبلغی که خود مؤدی به عنوان مالیات اعلام کرده است را سازمان باید پرداخت کند.

به عبارتی مالیات مؤدی قطعی شده و سازمان نمی‌تواند مالیات بیشتری را از مؤدی مطالبه کند مگر طی این مدت درآمدی پیدا کند که مؤدی اعلام نکرده و یا به عبارتی کتمان کرده باشد.

اگر نسبت به مالیات تشخیصی خود از سمت سازمان امور مالیاتی اعتراض دارید، می‌توانید از نمونه متن لایحه دفاعیه مالیاتی استفاده کنید.

مثال هایی برای محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

فرض کنید شخص حقوقی اظهارنامه مالیاتی را در مرعد مقرر به شرح زیر اعلام کرده است:

کل درآمد در یک سال : ۱،۰۰۰ ریال

کل هزینه‌ها در یک سال : ۵۰۰ ریال

محاسبه درآمد مشمول مالیات در صورتی که سازمان مالیاتی تمام هزینه‌های مؤدی را تایید کند به شرح زیر است:

 500 ریال = 1000 – ۵۰۰  :درآمد مشمول مالیات

۱۲۵ ریال = 25% * ۵۰۰ :مالیات متعلقه

با وجود ارسال اظهارنامه در موعد مقرر، سازمان مالیاتی مبلغ ۱۰۰ ریال از هزینه‌های مودی را تایید نکند:

۶۰۰ ریال = 500+۱۰۰ = 1000 – ۵۰۰ = درآمد مشمول مالیات

۱۵۰ ریال = 25% * ۶۰۰ =مالیات متعلقه

شخص حقوقی اظهارنامه مالیاتی را در موعد مقرر به سازمان مالیاتی ارسال نکرده است:

در این حالت اگر ضریب اینتاکد را مثلا ۳۰% در نظر بگیریم؛ درآمد و فروشی را که سازمان مالیاتی برای مؤدی با توجه به مدارک به دست آورده است ۲،۰۰۰ ریال باشد، درآمد مشمول مالیات به شرح زیر محاسبه خواهد شد:

۲۵% * ضریب اینتاکد * فروش(درآمد) = درآمد مشمول مالیات

۱۵۰ ریال = 25% * 30% * 2،۰۰۰ = درآمد مشمول مالیات

اگر علاقه مند به یادگیری مباحث تخصصی مالیاتی هستید، پیشنهاد می‌کنم به صفحه آموزش مالیات مراجعه کرده تا به راحتی نحوه محاسبه مالیات اشخاص حقوقی را یاد بگیرید.

کلام آخر

اصلی ترین دغدغه اشخاص حقوقی مالیاتی است که به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌کنند. ما در این مقاله از آقای مالیات در مورد نحوه محاسبه مالیات شرکت‌ها اعم از ایرانی، خارجی و مزایایی که سازمان تحت عنوان معافیت مالیاتی به برخی اشخاص حقوقی اختصاص می‌دهد صحبت کردیم.

البته این نکته را به خاطر داشته باشید که مقوله مالیات اشخاص حقوقی بسیار گسترده و پیچیده‌تر از موضوعات گفته شده است. اگر هنوز در مورد نحوه محاسبه و معافیت‌های مالیات بردرآمد اشخاص حقوقی سؤال دارید، می‌توانید در قسمت کامنت‌ها از متخصصین مشاور مالیاتی مؤسسه آقای مالیات بپرسید.

سوالات متداول مالیات اشخاص حقوقی