نویسنده: لیلا شبستری | مشاور مالیاتی

از جمله وظایف هر مؤدی مالیاتی انجام تکالیف قانونی و پرداخت مالیات مربوطه در زمان مناسب و به مبلغ صحیح می‌باشد و اگر این وظیفه به درستی انجام نشود، شخص مؤدی اعم از شرکت‌ها و صاحبان مشاغل باید جریمه پرداخت کنند که بستگی به نوع تخلف شرایط متفاوتی دارد. به طور مثال یکسری از جرایم، قابل بخشودگی و برخی دیگر غیر قابل بخشودگی هستند که ما در این مقاله از آقای مالیات قصد داریم در مورد جرایم مالیاتی، انواع آن و بخشودگی جرایم مالیاتی صحبت کنیم پس همراه ما باشید.

انواع جرایم مالیاتی

از آن جایی که موضوع جرایم مالیاتی تاثیر به سزایی در وضعیت کسب و کار شرکت و اشخاص حقوقی دارد باید به این نکات توجه کرد که برخی از جرایم مثل عدم ارسال اظهارنامه‌ مالیاتی، کتمان درآمد و هزینه‌های غیر واقعی یعنی هزینه‌هایی که در واقع انجام نشده و صوری هستند و مدارکی هم ندارند جزء جرایم مالیاتی غیر قابل بخشودگی هستند که چه بسا بعضی اوقات مبالغ هنگفتی توسط صاحبین کسب و کار باید پرداخت شود.

به جز موارد ذکر شده در بالا سایر جرایم مالیاتی که به دلیل عدم انجام تکالیف قانونی مثل عدم صدور صورتحساب، عدم ارسال لیست حقوق، عدم پرداخت مالیات حقوق، عدم ارائه اسناد و مدارک، عدم پلمپ دفاتر قانونی و عدم ارسال معاملات فصلی و غیره مشمول جرایم مالیاتی هستند، قابل بخشودگی می‌باشند که در ذیل به ذکر توضیحات مربوطه خواهیم پرداخت. حال که با انواع جرایم مالیاتی آشنا شدید برای آشنایی بیشتر با مباحث مالیاتی به صفحه آموزش مالیات مراجعه کنید.

جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی عملکرد

یکی از تکالیفی که مؤدیان باید انجام بدهند ارسال اظهارنامه مالیاتی در موعد مشخص است. به طور مثال شرکت‌ها(اشخاص حقوقی) باید طبق ماده ۱۱۰ قانون مالیات‌های مستقیم حداکثر ظرف ۴ ماه پس از پایان سال مالی (منظور دوره سالیانه است که در اساسنامه شرکت درج می‌شود) اظهارنامه مالیاتی خود را ارسال کنند و این فرصت برای اشخاص حقیقی طبق ماده ۱۰۰ همین قانون حداکثر تا پایان خرداد ماه سال بعد است. اشخاص حقوقی در صورت عدم انجام این تکلیف جریمه‌ای معادل ۳۰% مالیات متعلق بر اساس ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم لحاظ خواهد شد و متاسفانه این جریمه غیر قابل بخشودگی می‌باشد و گاها مبلغ زیادی باید پرداخت کنیم.

برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله: مالیات عملکرد چیست را نیز مطالعه کنید.

جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده

مؤدیانی که مکلف به ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده هستند باید برای هر فصل اظهارنامه‌ای حاوی خرید و فروش و مبلغ ارزش افزوده تهیه کنند و حداکثر تا ۱۵ روز پس از پایان فصل به سازمان مالیاتی ارسال کنند. البته طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده جدید که به احتمال زیاد در زمستان ۱۴۰۰ اجرایی می‌شود این فرصت تا پایان ماه بعد از فصل مربوطه است و در صورت عدم ارسال مالیات بر ارزش افزوده در موعد مقرر، مؤدی مشمول جریمه ۵۰% مالیات متعلق طبق ماده ۲۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده خواهد بود.

اگر شما هم مشمول جریمه مالیاتی شدید و از بخشودگی جرایم مالیاتی پرونده خود خبر ندارید، می‌توانید از خدمات مشاوره مالیاتی آنلاین، تلفنی و حضوری مؤسسه آقای مالیات استفاده کنید.

جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد اجاره

وقتی شخصی ملک خود را اجاره دهد و از این طریق درآمدی کسب کند باید اظهارنامه مالیات بر اجاره خود را به سازمان مالیاتی ارسال کند که حاوی اطلاعات هویتی مالک و مستاجر و مبالغ اجاره می‌باشد و فرصتی که به افراد برای این منظور داده شده حداکثر تا پایان تیرماه سال بعد است.

اگر مالک به هر علتی اظهارنامه مالیات بر درآمد اجاره را به سازمان ارسال نکند باید به اندازه ۱۰% مالیات متعلق طبق ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم جریمه پرداخت کند و بدی این نوع جریمه در آن است که غیر قابل بخشودگی می‌باشد.

برای مطالعه بیشتر مقاله مالیات تکلفی اجاره نیز مطالعه کنید.

جریمه عدم ارسال اظهارنامه ارث

وقتی فردی فوت می‌کند بازماندگان(وراث) باید لیست اموال و دارایی‌های به جا مانده فرد فوت شده را طی اظهارنامه‌ای ظرف مدت یکسال پس از فوت وی به سازمان مالیاتی ارسال کنند و اگر طی مدت مشخص شده این تکلیف انجام نشود سازمان امور مالیاتی هیچکدام از هزینه های کفن و دفن و دیون متوفی را نمی پذیرد ولی باید توجه داشت که از ابتدا سال ۱۳۹۵ عدم تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث هیچگونه جریمه ای ندارد.

جریمه عدم ارسال اظهارنامه شرکت های منحل شده

وقتی به هر علتی مدیران یک شرکت تصمیم بگیرند که شرکتشان را منحل کنند باید بابت دارایی‌ها و بدهی‌ها یک اظهارنامه نامه عدم فعالیت شرکت به سازمان ارائه کنند. این مدیران اگر اظهارنامه در زمان مشخص شده ارائه ندهند، طبق ماده ۱۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم مشمول جریمه معادل ۲% سرمایه شرکت می‌شوند و حالا اگر اظهارنامه بدهند ولی بر خلاف واقعیت باشد باید به اندازه ۱% سرمایه شرکت جریمه مالیاتی را پرداخت کنند.

اگر نسبت به مالیات تشخیصی خود از سمت سازمان امور مالیاتی اعتراض دارید، با استفاده از نمونه متن اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی، اعتراض خود را به سازمان مالیاتی اعلام کنید.

جریمه عدم تسلیم فهرست مالیات حقوق و دستمزد

کارفرمایان وقتی به افراد تحت استخدام خود حقوق پرداخت می‌کنند مکلف هستند اطلاعات مربوط به حقوق و مزایای پرسنل و اطلاعات هویتی آن‌ها را هر ماه از طریق الکترونیکی ارسال کنند که البته بعضی افراد به اشتباه به آن اظهارنامه مالیات حقوق و دستمزد می‌گویند در صورتی که در واقع صحیح تر است بگوییم لیست مالیات حقوق و دستمزد باید ارسال گردد. مهلتی که برای ارسال لیست مالیات حقوق و دستمزد وجود دارد تا پایان ماه بعد از زمانی است که حقوق و دستمزد پرسنل در دفاتر ثبت می‌شود یا پرداخت می‌گردد.

اگر ظرف مهلت تعیین شده لیست حقوق و دستمزد ارسال نشود مطابق ماده ۱۹۷ به اندازه ۲% حقوق پرداختی جریمه در نظر گرفته می‌شود و اگر لیست حقوق و دستمزد ارسال شود ولی مالیات حقوق مربوطه پرداخت نشود به ازاء هر ماه تاخیر از انقضاء مهلت مربوطه بر اساس ماده ۱۹۰ قانون مالیات‌های مستقیم ۲.۵% مالیات نیز از کارفرمایان مطالبه می‌شود البته این جرایم قابل بخشودگی است.

جریمه کتمان درآمد

منظور از کتمان درآمد، درآمدی است که مؤدی در طول یک سال از طریق فعالیت و کسب و کار خود تحصیل کرده است اما به هر دلیلی این درآمد را به سازمان اعلام نکرده است. با توجه به سیستم اطلاعات گسترده‌ای که اداره امور مالیاتی در اختیار دارد به راحتی می‌تواند موارد کتمان درآمد را مشخص کند و واضح است که بابت این موارد باید جریمه سنگینی را به سازمان پرداخت کنیم که بر اساس ماده ۱۹۲ قانون غیر قابل بخشودگی است.

لازم به توضیح است که برخی از مصادیق کتمان درآمد شامل نشان دادن درآمد کمتر از میزان واقعی، صدور فاکتورهای صوری، ثبت فروش در حساب جاری شرکا، پنهان کردن درآمد فروش دارایی‌ها، ایجاد هزینه‌های واهی و شخصی، ایجاد خریدهای ساختگی و غیره می‌باشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله مالیات بر درآمد چیست را نیز مطالعه کنید.

جریمه عدم پرداخت حق تمبر مالیاتی

پس از اینکه شرکت‌ها در اداره ثبت شرکت‌ها به ثبت رسیدند، یکی از وظایفی که باید انجام شود این است که به اداره امور مالیاتی نزدیک شرکت شان مراجعه کنند و به اندازه نیم در هزار ضرب در مبلغ سرمایه شرکت که ثبت شده است مالیات به اسم حق تمبر مالیاتی را پرداخت کنند و قصور از انجام این تکلیف طبق ماده ۵۱ قانون مالیات‌ها منجر به جریمه مالیاتی به اندازه ۲ برابر رقم مالیات حق تمبر خواهد شد و البته قابل بخشودگی می‌باشد.

جریمه مدیران تصفیه در مورد تقسیم دارایی ها

به مدیران یک شرکت که منحل شود مدیران تصفیه گفته می‌شود که یک سری وظایف دارند. به طور مثال آن‌ها اجازه ندارند دارایی‌های شرکت را بین شرکا یا طلبکاران تقسیم کنند مگر آن که قبلش به سازمان مالیاتی مراجعه کرده و بدهی مالیاتی خود را پرداخت کنند یا به عبارتی مفاصا حساب مالیاتی را دریافت کنند . اگر قبل از دریافت مفاصاحساب، تقسیم دارایی‌ها صورت پذیرد، مطابق ماده ۱۹۶ مشمول جریمه مالیاتی به میزان ۲۰% مالیات مربوطه خواهند شد.

برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله مالیات بر دارایی چیست را نیز مطالعه کنید.

جریمه عدم پلمپ دفاتر قانونی

یکی دیگر از تکالیفی که تمامی شرکت‌ها و برخی از صاحبان مشاغل پس از ثبت شرکت دارند این است که برای ثبت اتفاقات مالی که طی سال برای شرکت یا کسب و کارشان به وجود می‌آید باید درخواست دفاتر قانونی را از طریق سایت و به صورت الکترونیکی انجام دهند و این کار را باید قبل از شروع سال مالی انجام دهند. مثلا برای ثبت فعالیت‌های سال ۱۴۰۱ باید تا پایان سال ۱۴۰۰ این کار را انجام داده باشند و اگر به هر علتی یادشان برود که این کار را انجام دهند، بر اساس ماده ۱۹۳ قانون مالیات مستقیم مشمول جریمه‌ای به مبلغ ۲۰% مالیات خواهند شد.

جریمه عدم پرداخت مالیات سکه

هر سال سازمان مالیاتی اعلام می‌کند، افرادی که از بانک مرکزی سکه خریداری می‌کنند باید مالیات آن را هم پرداخت کنند. از یک تعداد کمتر سکه خریداری شده صرفا باید تا پایان مرداد ماه مالیات را پرداخت کنند که در صورت عدم پرداخت به ازاء هر یک ماه که از آخر مرداد بگذرد باید ۲.۵% مالیات مربوطه، جربمه پرداخت کنند و برای افرادی که بیش از مقدار تعیین شده توسط سازمان از بانک مرکزی سکه بخرند باید علاوه بر اینکه مالیاتش را پرداخت می‌کنند، اظهارنامه مالیاتی هم تا آخر مرداد به سازمان ارسال کنند.

اگر قصد ارسال اظهارنامه مالیاتی دارید، مقاله اظهارنامه مالیاتی چیست را نیز مطالعه کنید.

جریمه عدم صدور صورتحساب

طبق ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم کلیه اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل که باید در نظام مالیاتی ثبت نام کنند باید برای انجام معاملات خود صورتحساب صادر کنند و این صورتحساب باید حاوی اطلاعات طرف معامله هم باشد. البته قانون این اجازه را داده که اطلاعات افرادی که کالا یا خدماتی را برای مصرف شخصی خویش خریداری می‌کنند (مصرف کننده نهایی) و افرادی که به فعالیت کشاورزی اشتغال دارند در صورتحساب قید نشود.

در صورتی که اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل صورتحساب صادر نکنند یا اطلاعات طرف مقابل از جمله کد اقتصادی یا کد ملی را ننویسند یا از کد اقتصادی دیگران سوء استفاده کند مشمول جریمه به مبلغ ۲% مبلغ معامله خواهد شد که قابل بخشودگی است.

برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله مالیات مشاغل چیست را نیز مطالعه کنید.

جریمه عدم ارسال صورت معاملات فصلی

مؤدیانی که باید در نظام مالیاتی ثبت نام کنند مکلف هستند طبق ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم فهرست معاملات خرید و فروش هر فصل خود همراه با اطلاعات هویتی طرف معامله را به صورت الکترونیکی تا یک ماه و نیم پس از پایان هر فصل به سازمان مالیاتی ارسال کنند. متخلفین از این امر باید به اندازه ۱% مبلغ کل معاملاتی که ارسال نکرده اند جریمه پرداخت کنند که این جرایم مالیاتی ماده ۱۶۹ نیز جزء موارد بخشودگی می‌باشد.

جرایم مالیات بر ارزش افزوده

1. مشمولین نظام قانون ارزش افزوده باید تکالیفی انجام دهند که در صورت قصور از انجام آن‌ها مشمول جرایمی طبق ماده ۲۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده به شرح زیر می‌شوند: اگر در زمان مشخص شده در نظام ارزش افزوده ثبت نام نکنند به اندازه ۷۵% مالیات متعلق باید جریمه پرداخت کنند.
2. در صورتی که اطلاعات طرف معامله در صورتحساب مطابق نمونه‌ای که سازمان اعلام کرده درج نشود معادل ۲۵% مالیات متعلق جریمه تعلق خواهد گرفت.
3. عدم ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک به مامورین رسیدگی کننده ارزش افزوده برای هر کدام به میزان ۲۵% مالیات متعلق یعنی اگر به طور مثال هم دفاتر ارائه نشود و هم اسناد و مدرک، مؤدی مشمول ۵۰% جریمه خواهد شد. نکته ای که لازم است در مورد جرایم مالیات ارزش افزوده گفته شود این است که تمامی جرایم مربوطه قابل بخشودگی می‌باشند.

بخشودگی جرایم مالیاتی

همان گونه که در توضیحات بالا درباره جرایم صحبت شد ۲ نوع جریمه در قانون وجود دارد که شامل جرایم قابل بخشودگی و غیر قابل بخشودگی می‌باشد. جرایم غیر قابل بخشودگی که تکلیفشان مشخص است و بی هیچ کم و کاستی باید به سازمان مالیاتی پرداخت شود. در مورد جرایم قابل بخشودگی معمولا روال این گونه است که اگر بابت اصل مالیات، بدهی داشته باشیم اول باید این مبلغ را پرداخت کنیم و بعد با نوشتن نامه به سازمان درخواست بخشودگی کنیم و این را هم مهم است که بدانید که ممیزین مالیاتی می‌توانند تمام جرایم یا بخشی از جرایم را ببخشند و فقط می‌شود چانه زنی زد تا مبلغ این جرایم را کم کرد.

اگر قصد نوشتن لایحه مالیاتی جهت بخشودگی جرایم مالیاتی خود دارید، می‌توانید از نمونه متن لایحه دفاعیه مالیاتی استفاده کنید.

جدول بخشودگی جرایم مالیاتی

کلام آخر

ما در این مقاله از آقای مالیات در مورد اینکه جرایم مالیاتی چیست و انواع جرایم مالیاتی و بخشودگی آن صحبت کردیم. جرایم شامل دو دسته قابل بخشودگی و غیر قابل بخشودگی هستند. عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی عملکرد، مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر درآمد اجاره و غیره جزو جرایم مالیاتی هستند.

بسیای از مؤدیان به دلیل عدم آگاهی از قوانین، مقررات و عدم استفاده از مشاور مالیاتی مجبور به پرداخت جرایم سنگین مالیاتی می‌شوند و اگر در مورد هرکدام از انواع جرایم مالیاتی سوال دارید از مشاورین متخصص آقای مالیات بپرسید.